تناظر كتاب تكوين با كتاب تشريع‌

از نظر ابن‌عربى همان‌گونه كه اصل هستى از يك منشأ واحد بسيط با تجليات پياپى در حضرات گوناگون تنزل يافته و در آخرين مرحله به جهان ماده رسيده و آن گونه كه حواس تصوير مى‌كنند، ترسيم گشته و نمود يافته است، حقيقت قرآن نيز كه از علم خدا نشأت يافته و در آن مقام، از باب يگانگى صفات با ذات، با حقيقت حق در وحدتى بى‌تمايز بوده، با طى مراحل پياپى، تنزل يافته تا در آخرين منزل بر قلب پيامبر و آن‌گاه بر زبان او به صورت اصوات و حروف و كلمات ظهور و بروز و جلوه كرده است.

به باور ابن‌عربى، قرآن معانى مجرد و حقايق بى‌صورتى بود كه بر قلب پيامبر نازل‌گشت و آن‌گاه همان‌گونه كه ارواح مجرد در عالم خيال (مثال) لباس مقدار و اندازه برتن كرده، صورت اجسام نورى به خود مى‌گيرد و سپس به عالم اجسام كثيف تنزل‌مى‌يابد، اين معانى در خيال نبى تجسد مى‌كند و آن آيات محكم، به مقام تفصيل و فرقان و تمايز تنزل مى‌يابد و سپس در زبان، به گونه حرف و صدا تجلى مى‌كند:

فصار القرآن برزخاً بين الحق و الإِنسان و ظهر في قلبه على صورة لم يظهر بها في لسانه، فإِن اللّه جعل لكل موطن حكماً لا يكون لغيره، و ظهر في القلب إِحدىّ العين فجسّده الخيال و قسمه، فأَخذه اللسان فصيره ذا حرف و صوت؛

پس قرآن برزخ [و واسطه‌] ميان حق و انسان است. قرآن در قلب او [پيامبر] بر صورتى ظهور مى‌كند كه بر زبانش بدان صورت ظاهر نمى‌گردد؛ زيرا خداوند براى هر مرتبه‌اى حكمى قرار داده كه مراتب ديگر، آن را ندارند. قرآن در قلب به صورت عين يگانه