و هذا هو المقام الخارج عن طور العقل، فلايستقل العقل بادراكه و لا يؤمن به؛

اين همان مقام بيرون از طور عقل است كه عقل به تنهايى قادر بر ادراك آن نبوده، با آن، ايمنى [ازخطا] حاصل نمى‌شود.

البته اين نارسايى عقل، از حيث فكر و انديشه است؛ اما از حيث قبول و پذيرش، توانِ آن را دارد كه از آن قوه قدسى، حقايق بيرون از قلمرو فكر را دريابد و بپذيرد.

إِلا إِذا كانت معه هذه القوة في الشخص، فحينئذٍ يعلم قصوره و يعلم أَن ذلك حق. فإِنّ القوى متفاضلة تعطى بحسب حقائقها الّتي أَوجدها اللّه عليها. فقوّة السمع لو عرض عليها حكم البصر إِحالته والبصر كذلك مع غيره من القوى، والعقل من جملة القوى، بل هوالمستفيد من جميع القوى و لايفيد العقل سائر القوى شيئاً؛

مگر آن‌كه در كنار عقل، اين‌قوه [قدسى‌] در فرد باشد، كه در اين صورت، نارسايى را عقل‌مى‌فهمد و مى‌فهمد كه آن [نارسايى‌] به حق است؛ زيرا قوا بر يكديگر برترى داشته، هر كدام متناسب با حقيقت خود، كه خداوند بر آن، سرشت آن را پديد آورده، حكم‌مى‌كند. اگر حكم بينايى، بر قوه شنوايى عرضه گردد، آن را محال مى‌شمارد. بينايى نيز با ديگر قوا همين گونه معامله مى‌كند. عقل نيز از جمله قوا است، بلكه از همه قواى ديگر بهره مى‌برد و هيچ بهره‌اى به آن‌ها نمى‌رساند.[1]

حاصل آن‌كه از نظر ابن‌عربى، عقل نيز مانند قوا و حواس، محدود است و از حد و مرتبه خود تجاوز نمى‌كند؛ اما اين محدوديت در قوه فكر و انديشه عقل است، نه در صفت قبول و پذيرش آن، كه از اين جهت حدى ندارد و مواهب و معارف الهى را به‌طور نامحدود مى‌پذيرد. از اين‌رو، ممكن است عقل امرى را به اقتضاى فكرش محال بداند، ولى آن از ناحيه نسبت الهى محال نباشد، يا به عكس، امرى عقلاً جايز باشد در حالى كه از ناحيه نسبت الهى محال است.[2]