فصل 18 در تعريف دائره سمت قبله و اخوات آن

بدوا لازم است كه به عنوان مزيد بصيرت , هر يك از دائره سمت قبله , و نقطه سمت , و قوس سمت يعنى انحراف سمت قبله , و خط سمت , و ارتفاع سمت آن تعريف شود , بنابر اين گوييم :

الف دائره سمت قبله :

دائره عظيمه اى كه مار به سمت رأس مكه و سمت رأس بلد مفروض باشد آن را دائره سمت قبله مى نامند .

ب نقطه سمت قبله :

نقطه تقاطع افق بلد و دائره سمت قبله را در جهت مكه , نقطه سمت قبله مى خوانن د .

ج قوس سمت قبله :

قوسى از دائره افق كه ما بين دائره نصف النهار و دائره سمت قبله از جانبى كه اقرب از آن جانبى نيست , آن را قوس سمت قبله مى گويند و انحراف سمت قبله نيز ناميده مى شود .

و بعبارة اخرى : قوسى از افق كه ما بين نقطه سمت قبله و بين نقطه شمال يا جنوب از جانبى كه اقرب از آن جانبى نيست , واقع گردد آن قوس را انحراف سمت قبله مى نامند .

اين تعريف انحراف سمت در صورتى است كه مبدا سمت را