اسم الکتاب : انسان در اسلام المؤلف : جوادی آملی، عبدالله الجزء : 1 صفحة : 59
انسان كامل و تسلط بر قواى جسمانى
صورت انسانيت نفس مجرد است , ويژگيهاى صورت انسانى بعد عميق و گسترده اى
را به آن داده است بگونه اى كه هيچ نوعى به مقدار آن مراتب كمال نمى توان از
وسعت تشكيكى برخوردار نيست
مرتبه دوم , تصفيه عمل است از حصول مقصودهاى دنيوى و مارب زائله فانيه ,
گرچه داعى آن باشد كه خداى تعالى به واسطه اين عمل عنايت كند , مثل خواندن
نماز شب براى توسعه روزى و ايتان صلاه اول ماه مثلا براى سلامت از آفات آن ماه
و دادن صدقات براى سلامتى و ديگر مقصدهاى دنيوى , و اين مرتبه اخلاص را بعضى از
فقها عليهم الرحمه شرط صحت عبادات شمرده اند در صورتى كه اتيان عمل براى رسيدن
به آن مقصود باشد , و اين خلاف تحقيق است بحسب قواعد فقهيه گرچه پيش اهل
معرفت اين نماز را به هيچ وجه ارزش نيست و مثل ساير كسب هاى مشروعه است ,
بلكه شايد از آن نيز كمتر باشد
مرتبه سوم , تصفيه آن است از رسيدن به جناب جسمانيه و حور و قصور و امثال آن
از لذات جسمانيه و مقابل آن عبادت اجيران است , چنانچه در روايات شريفه
است و اين نيز در نزد اهل الله چون ساير كسب ها است , الا اينكه عمل اين كاسب
اجرتش بيشتر و بالاتر است , در صورتى كه قيام به امر كند و از مفسدات صوريه
عمل را تخليص كند
مرتبه چهارم , آنست كه عمل را تصفيه كند از خوف عقاب و عذابهاى جسمانى
موعود و مقابل آن عبادت عبيد است چنانچه در روايت است و اين عبادت نيز در
نزد اصحاب قلوب قيمتى ندارد و از نطاق عبوديت الله خارج است و در نزد اهل
معرفت فرق نكند كه انسان عمل را بكند از خوف حدود و تعزيرات در دنيا يا خوف
عقاب و عذاب آخرتى در اينكه هيچ يك براى خدا نيست و داعى بر داعى امر است
كه مطابق با قواعد فقهيه
اسم الکتاب : انسان در اسلام المؤلف : جوادی آملی، عبدالله الجزء : 1 صفحة : 59