اسم الکتاب : انسان در اسلام المؤلف : جوادی آملی، عبدالله الجزء : 1 صفحة : 103
حاصل آن كه تصريح و تاكيد به وحدت امر و فيض الهى
و ما امرنا الا واحده
قمر
50 هرگز به معناى وحدت عددى نيست بلكه وحدت تشكيكى است
وحدت تشكيكى فيض منبسط مانند وحدت درخت و يا خودكار , نيست بلكه يك
وحدت همگانى و فراگيرى كه مفهوم همه و هميشه را نيز فرا مى گيرد هر چه بگوئيم و
بيانديشيم و بفهميم , و بلكه خود ما جامعه و تاريخ ما هر يك در مقطع خاصى از
اين واحد گسترده قرار گرفته است , و حتى اين كه مى گوئيم از اول تا آخر خود يك
مفهوم و معناى ذهنى است كه در بخشى از آن هستى بيكران واقع شده است [1]
اين تفاوت ميان مثال و ممثل نيز كمتر ميشود تا بجايى كه انسان يعنى عالم
صغير تبديل به عالم كبير ميشود و در اين زمان است كه براى بيان حقيقت انسان
كامل بايد جاى مثال و ممثل را عوض كنيم
[1]پيش از اين به وحدت فيض منبسط و اجزاء عالم اشاره شده و اينك به توضيح
اين مطلب پرداخته ميشود كه چگونه آن وحدت , واحد حقيقى بودن جهان را تضمين
مى كند و چگونه وحدات عددى در پرتو آن وحدت حقيقى جاى مى گيرند , بدون آنكه
خللى از تاليف و يا تركيب در وحدت حقيقى پيش آيد آنچه مى تواند ما را در
شناخت اين امر كمك نمايد معرفت نفس انسانى است زيرا همانگونه كه تحت
عنوان ( هماهنگى در معرفت انسان و شناخت جهان ) گذشت چون انسان از جهان جدا
نبوده و جهان بيرون از انسان نيست , شناخت اين دو هماهنگ با يكديگر مى باشد و
از اين رو اگر جهان را بگونه اى بشناسيم كه انسان را به حساب نياوريم و يا انسان
را با قطع نظر از جهالن مورد مطالعه قرار دهيم و يا هر دو را با دو معرفت جداى
از يكديگر بشناسيم به
اسم الکتاب : انسان در اسلام المؤلف : جوادی آملی، عبدالله الجزء : 1 صفحة : 103