پـس چـه بـهـتـر كـه بـتـدريـج نـازل شـود، و قـدم بـه قـدم مـورد عـمـل قـرار گـيـرد و بـه تـعـبير ديگر، هر يك از اين برنامه ها بخوبى جذب شود و اگر سؤ ال و گفتگويى پيرامون آن است ، مطرح گردد و جواب گفته شود.

5 ـ يـكى ديگر از اثرات اين نزول تدريجى ، روشن شدن عظمت و اعجاز قرآن است ، چرا كه در هـر واقـعـه اى آيـاتـى كه نازل مى گردد خود، دليل بر عظمت و اعجاز است و هر قدر تكرار مى شود اين عظمت و اعجاز، روشنتر مى گردد و در اعماق قلوب مردم نفوذ مى كند.(87)

ويژگى هاى قرآن

قـرآن چـه ويـژگـى هـايـى دارد كـه بـيـش از چـهـارده قـرن ، روح و دل انـسـان هـا را شـيـفـتـه و مـشـتـاق خـود سـاخته و با آن كه از همان آغاز، همگان را به مبارزه در هـمـانـندآورى دعوت كرده ، تاكنون بشر نتوانسته است حتى به مقدار يك سوره كوچك ، همانند آن بياورد؟!

در اين فصل ، برخى از اين ويژگى ها را از نظر مى گذرانيم :

اعجاز

پـيامبران (ع ) مدعى بودند كه از جانب خداوند براى راهنمايى و هدايت بشر فرستاده شده اند و مردم بايد ضمن تصديق اين ادعا ـ يعنى ايمان به نبوّت ايشان ـ به تعاليم و احكامى كه آورده اند، گردن بنهند و از آنان پيروى كنند. طبيعى است كه مردم شاهد و سندى بر اين ادعا از انبيا(ع ) بـطـلبـند كه نشان دهنده درستى گفته آنان باشد. اين ((شاهد)) در زبان قرآن ، ((آيه )) به مـعـنـاى نـشـانـه و ((بـيـّنـه )) بـه مـعناى دليل آشكار و در بيان دانشمندان ،((معجزه )) ناميده مى شـود؛(88) مانند زنده ساختن مردگان و شفاى بيماران به دست حضرت عيسى (ع ) و عصا و يد بيضاى حضرت موسى (ع ).

((آيه )) يا معجزه جاودان پيامبر اسلام (ص ) ((قرآن مجيد)) است و اين متفاوت با معجزات ديگرى است كه جنبه علمى و معنوى نداشتند و همگى مادى و عينى بودند و توسط پيامبران (ع )، به اذن خدا انجام مى گرفت .(89)

وجوه اعجاز قرآن كريم

درباره ابعاد اعجاز قرآن مجيد، دانشمندان نكاتى مطرح كرده اند كه در اين جا، به بعضى از آن ها اشاره مى كنيم :

الف ـ فـصـاحـت و بـلاغـت :

اَعـراب لجـوج و مـتـعـصـّب آن زمـان ، كـه بـر افـتـخارات خود سرسختانه پاى مى فشردند، در بـرابـر عـظـمـت و جـذابـيت اين ((معجزه )) بزرگ ، خلع سلاح شدند. سخن شناسان نكته سنج و شاعران كهنه كار كه ديدند با شعر و نثر ادبى نمى توان به جنگ ((معجزه )) رفت ، از مقابله بـا قـرآن بـازايستادند و از آن پس ، مشركان و كفرپيشگان مكّه هر چند باتمام توان و با شيوه هـاى نـاجـوانمردانه تبليغاتى ، حصر اقتصادى ، درگيرى نظامى و هرگونه آزار و شكنجه اى بـا قـرآن و حاميانش مبارزه مى كردند، اما در آشكار و نهان به شنيدن قرآن روى مى آوردند، بر حـلاوت و طـراوت آن اعـتـراف مـى كـردنـد(90) و بـر آسـتـانـه بـلنـد آن سـر تـسليم مى ساييدند.

قـرآن كـريـم در طـول بـيـش از چهارده قرن ، مخالفان و دشمنان را به مبارزه فراخوانده است و ايـشـان را هـرگز زهره آن نبوده كه در ميدان مبارزه با قرآن ، گامى به پيش نهند و اين يكى از وجوه اساسى اعجاز قرآن كريم است .(91)