((اسـتماع )) به معناى گوش دادن به همراه ميل قلبى است و ((انصات )) به معناى سكوت كردن جـهـت اسـتـمـاع اسـت . پس وظيفه مسلمانان آن است كه به هنگام تلاوت آيات قرآن ، همگى سكوت كـرده و بـا اشـتـيـاق بـه آن گـوش فـرا دهـنـد؛ زيـرا هـمـيـن عمل سبب مى شود كه مشمول رحمت حق قرار گرفته و ايمانشان افزون گردد.

قرآن مجيد به اين حقيقت اشاره نموده كه پيامبران بسيارى به هنگام شنيدن آيات الهى به سجده افتاده و گريان مى شدند.

((اُولئِكَ الَّذيـنَ اَنـْعـَمَ اللّهُ عـَلَيـْهـِمْ مـِنَ النَّبـِيـّيـنَ مـِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ &نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ اِبـْراهـيـمَ وَ اِسـْرائيـلَ وَ مـِمَّنْ هـَدَيـْنـا وَ اجـْتـَبـَيْنا اِذا تُتْلى &عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّدا وَ بُكِيّا))(33)

آنـهـا پيامبرانى بودند كه خداوند مشمول نعمتشان قرار داده بود، از فرزندان آدم ، و از كسانى كه با نوح بركشتى سوار كرديم ، و از دودمان ابراهيم و يعقوب ، و از كسانى كه هدايت كرديم و بـرگـزيـديـم . آنها كسانى بودند كه وقتى آيات خداوند رحمان بر آنان خوانده مى شد به خاك مى افتادند، در حالى كه سجده مى كردند و گريان بودند.

امـام زيـن العـابـديـن (ع ) در تـشـويـق مـؤ مـنـان به اين ادب در برابر قرآن كه ناشى از اهتمام شنونده به كلام الهى است مى فرمايد:

((كسى كه حرفى از كتاب خدا را بشنود بدون اينكه خود قرائت كند خداوند برايش حسنه اى مى نويسد و يكى از گناهانش را محو مى كند و مقام او را يك درجه بالا مى برد.))(34)

4 ـ حفظ قرآن : يكى ديگر از مسائلى كه اهتمام مسلمانان به حفظ حرمت قرآن را نشان مى دهد، حفظ قـرآن اسـت . آرى هـرچـنـد بـراى خـوانـدن قـرآن از روى كـتـاب آسـمـانـى فـضـايـل خـاصـى در روايات شمرده شده است ؛ اما از سوى ديگر به حفظ قرآن در سينه ها نيز تاءكيد شده است . از رسول خدا(ص ) نقل شده كه فرمود:

((اِنَّ الَّذى لَيْسَ فى جَوْفِهِ شَىْءٌ مِنَ الْقُرْآنِ كَالْبَيْتِ الْخَرابِ))(35)

كسى كه در درونش آياتى از قرآن نباشد(آنها را حفظ نكرده باشد) مانند خانه خراب است .

امام صادق (ع ) در مورد حافظ قرآن كه به آن عمل نيز مى كند مى فرمايد:

((اَلْحافِظُ لِلْقُرْآنِ اَلْعامِلُ بِهِ مَعَ السَّفَرَةِ الْكِرامِ الْبَرَرَةِ))(36)

حـافـظ قرآنى كه به قرآن عمل كند با سفيران (وحى ) خدا كه بزرگوار و نيكو رفتار هستند، خواهد بود.

در طـول تـاريـخ اسـلام ، بـه دليـل هـمـيـن تشويقات همواره بسيارى از مسلمانان حافظ تمام يا بخشى از قرآن بوده اند.

در كـشـور اسـلامـى ما نيز به بركت انقلاب اسلامى روز به روز بر تعداد حافظان قرآن مجيد افزوده مى شود تا بدين وسيله حركت در جهت پياده كردن فرهنگ قرآن در جامعه تسريع يابد.

5 ـ تـعـليم و تعلم قرآن : يكى از جنبه هاى اهتمام به قرآن ، تاءكيد فراوانى است كه در مورد تعليم و تعلم آن وارد شده است .

امام صادق (ع ) مى فرمايد؛

((شـايـسـتـه اسـت كـه مـؤ مـن قـبـل از مـرگ ، قـرآن را فـراگـيـرد يـا در حال فراگيرى آن باشد.))(37)

رسول خدا(ص ) با اشاره به برخى از آثار فراگيرى قرآن مردم را چنين تشويق نموده است :

((اگـر زنـدگـى سعادتمندان ، عروج شهدا، نجات در روز حسرت ، سايه در روز گرما و هدايت در روز گـمـراهـى را مـى خـواهـيـد، قـرآن را درس بـگـيـريـد و بـياموزيد، زيرا آن كلام رحمان و نـگـهـدارنـده و حـفـاظ از شـيـطـان و سـبـب رجـحـان و بـرتـرى در مـيـزان اعمال است .))(38)

و نيز آن حضرت مى فرمايد:

((خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ وَ عَلَّمَهُ))(39)

بهترين شما كسى است كه قرآن را بياموزد و به ديگران تعليم دهد.

مـؤ مـن بـايـد عـلاوه بـر يادگيرى قرآن ، سعى و كوشش كند كه آن را به ديگران نيز ياد دهد. پيامبر اكرم (ص ) فرمود:

كـسى كه به ديگرى قرآن بياموزد، بر او ولايت يافته است و يادگيرنده نبايد او را خوار كند يا ديگرى را بر او ترجيح داده ، مقدم بدارد.(40)