گفتار چهارم : چالش ها و بايسته ها[1]

محمدجواد حجتى كرمانى

در يك جمع بندى، ويژگى هاى متمايزكننده انقلاب اسلامى را در چه عناصرى مى بينيد;

اين بحث حدوثاً به يك شكل قابل پى گيرى است و بقائاً به گونه اى ديگر. مثلا مرحوم

مطهرى مى فرمايند كه عنصر آزادى خواهى، عنصر عدالت طلبى و عنصر استقلال خواهى

مفاهيمى است كه بقائاً مقوّم انقلاب است و انقلاب متقوّم به آن هاست.

ما اگر اسلام را مجموعه اى از اعتقادات و ارزش هاى اخلاقى و شعاير دينى، به

لحاظ فردى يا اجتماعى، بدانيم بايد ببينيم كدام يك از اين ها شرايط ويژگى يا خصيصه

بودن دارد; فرض كنيد نماز جمعه كه مى خوانيم، دعايى كه بعد از اذان خوانده مى شود و

الآن راديو بعد از اذان پخش مى كند; دعاى روز شنبه، دعاى روز يكشنبه، الى آخر...،

دعاى سمات در عصرهاى جمعه و دعاى كميل در شب هاى جمعه. آيا اين ها مى توانند به

عنوان خصيصه هاى متمايز كننده انقلاب شمرده شوند؟ يا در خيابان ها اگر خانم ها

مويشان بيرون باشد ما بدمان مى آيد و مأموران امر به معروف و نهى از منكر اگر خيلى

وضع پوشش زنى ناجور باشد، عكس العمل نشان مى دهند يا در همه دواير دولتى نمازخانه

داير است و اول ظهر نماز مى خوانند; چيزهايى است كه در زمان شاه نبوده و شايد در

پاره اى از كشورهاى اسلامى ديگر هم نباشد. آيا اين امور را مى توان از ويژگى هاى

انقلاب دانست؟ باز مى توان مثال آورد: در جذب پرسنل ادارى در وزارت خانه ها يا

انتخاب نماينده مجلس يا رئيس اداره يا استاندار يا مأمور دولت، حتماً بايد فرد

مزبور نمازخوان، و زنش هم چادرى باشد و حتى مانتويى نباشد. اين قبيل نمودها زياد

است; ما اگر اين ها را ويژگى ها و خصايص

[1] اين گفتار، ادامه گفتگو با مصاحبه شونده محترم، در گفتار پنجم از دفتر اول است

كه برخلاف بخش نخست، در آستانه تدوين و انتشار مجموعه «آخرين انقلاب قرن» انجام

گرفته است.