هرچند در زمان حيات پيامبر (صلى الله عليه وآله) در حركت سپاه اُسامه كوتاهى شده بود، اما خطر دشمنان خارجى چيزى نبود كه بتوان آن را ناديده انگاشت. افزون بر اين، اعزام سپاه اسامه نوعى اجراى فرمان پيامبر به‌شمار مى‌آمد و قدرت حكومت را به مخالفان مى‌نماياند.

‌ از ديگر تدابير و فعاليت‌هاى خليفه اول انتصاب جانشين براى خود بود.

خلافت عمربن خطاب

عمربن خطاب در سال سيزدهم هـ .ق. با وصيت ابوبكر زمامدار مسلمانان شد. [1] وى نخستين خليفه‌اى است كه ‌اميرالمؤمنين‌ خوانده شد. هرچند در دوره خلافت و پيش از آن از ثروت‌مندان قريش شناخته مى‌شد، شيوه اشرافى پيش نگرفت; به تن‌پوش‌هاى گرانبها و گردآورى طلا و نقره دلبستگى نداشت و كارگزارانى را كه چنين نبودند، توبيخ مى‌كرد.

‌ پس از فتح فلسطين، سادگى و مهابت او در ورود به بيت المقدس توجه و تحسين مسيحيان را برانگيخت. در غذا قناعت داشت و در جبه پشمين او اغلب وصله‌اى چرمين ديده مى‌شد. در جريان قحطى سال پنجم خلافتش، كه اعراب ناگزير به خوردن مردار و... روى آوردند، خود با آن‌كه تهى‌دست نبود با آنان همدردى مى‌كرد. با اين همه، به اتفاق مورخان تندخو و سخت گير بود و در رسيدگى به كار عامه مبالغه‌اى افراط‌آميز داشت. او خود اعتراف مى‌كرد كه مردم از تندى‌اش وحشت بسيار دارند. [2]

‌ وضع مقررات درباره اهل ذمه، قراردادن ديوان و دفتر براى ماليات و بيت‌المال، [3] ايجاد پايگاه‌هاى نظامى، تسخير سراسر جزيرة العرب، بيرون آوردن شام و مصر

از دست امپراطورى روم و فتح ايران از دستاوردهاى خلافت ده ساله او شمرده مى‌شود. [4]