مناديان پيامبر (صلى الله عليه وآله) در صحراى حجاز طنين افكند و مسلمانان را به توقف فرا خواند، زيرا فرشته وحى پيامى جديد آورده بود: اى پيغمبر آنچه از خدا بر تو نازل شد به خلق برسان كه اگر نرسانى تبليغ رسالت و اداى وظيفه نكرده‌اى و خداوند تو را از شر و آزار مردمان محفوظ مى‌دارد. [1]

‌ رسول‌حق (صلى الله عليه وآله) همه مردم را در مكانى به نام ‌غديرخم‌ گرد آورد تا روح اسلام يعنى مسأله خلافت و جانشينى را به‌طور كامل روشن سازد. پس از انجام فريضه ظهر، پيامبر (صلى الله عليه وآله) بر فراز منبر بلندى از جهاز شترها قرار گرفت و پس از نيايش پروردگار، خبر نزديك بودن رحلت خويش را اعلام كرد. آن‌گاه فرمود: مردم، من براى شما چگونه پيامبرى بودم؟

‌ يكباره همه فرياد برآوردند: يا رسول‌اللّه، هرگز در اندرزدادن كوتاهى نكردى و در تربيت ما غفلت نورزيدى. خدا تو را پاداش نيك دهد... پيامبر (صلى الله عليه وآله) فرمود: كتاب خدا و پيشوايان معصوم بعد از من دوش به دوش هم راهبر شمايند. شما بايد به درستى پيرو آن‌ها باشيد تا گمراه نشويد. آن‌گاه دست على (عليه السلام) را بلند كرد تا همه حاضران او را ببينند و فرمود:

هر كه من مولاى اويم، على مولاى اوست. [2]

‌ او پس از آن‌كه اين جمله را سه‌بار تكرار كرد، فرمود: حاضران اين حقيقت را به ديگران برسانند. هنوز جمعيت پراكنده نشده بود كه فرشته وحى پيام شاد باش خداوند را ابلاغ كرد:

امروز دين شما را به كمال رسانيدم و بر شما نعمتم را تمام كردم و بهترين آئين را كه اسلام است برايتان برگزيدم. [3]

اصول، شيوه‌ها و اهداف حكومت حضرت محمّد(صلى الله عليه وآله)

انديشه دينى كه از زبان پيامبر (صلى الله عليه وآله) مطرح شد برخلاف زندگى قبيله‌اى كه تربيت افراد را در چارچوب‌هاى محدود شكل مى‌داد ـ افراد را فراتر از محدوديت‌هاى قومى تربيت مى‌كرد.