درس بيست و يكم‌ [1] آثار زهد

عَن أَبِى عَبْدِاللَّهِ (ع) قَالَ:

مَنْ زَهِدَ فِى الدُّنْيَا أَثْبَتَ اللَّهُ الْحِكْمَهَ فِى قَلْبِهِ وَ أَنْطَقَ بِهَا لِسَانَهُ وَ بَصَّرَهُ عُيُوبَ الدُّنْيَا دَاءَهَا وَ دَوَاءَهَا وَ أَخْرَجَهُ مِنَ الدُّنْيَا سَالِماً إِلَى دَارِ السَّلَام. [2]

در اصول كافى روايتى از حضرت امام صادق (ع) نقل شده است كه حضرت مى‌فرمايد: هركس نسبت به دنيا زاهد و بى‌رغبت باشد، خداوند متعال حكمت را در قلب او مستقر مى‌سازد و زبانش را به حكمت گويا مى‌كند و او را به عيبهاى دنيا بينا مى‌سازد، تا آنجا كه هم درد را بشناسد و هم درمان را. و بالاخره با سلامت جسم و جان از دنيا خارج شود و به بهشت دار السلام واردش كند.

حضرت در اين كلامِ زيبا اثر وضعى زهد در دنيا [3]- اعم ازآثار وضعيه و بركات‌

[1]. اين درس در جلسه يكصد و چهل و يكم درس خارج اصول معظم له ايراد گرديده است.

[2]. مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْهَيْثَمِ بْنِ وَاقِدٍ الْحَرِيرِى عَنْ أَبِى‌عَبْدِاللَّهِ (ع) قَالَ: .... (كافى، ج 2، باب ذم الدنيا و الزهد فيها، ص 128)

[3]. سَأَلَ النَّبِى (ص) جَبْرَئِيلَ (ع) عَنْ تَفْسِيرِ الزُّهْدِ، قَالَ: الزَّاهِدُ يُحِبُّ مَنْ يُحِبُّ خَالِقُهُ وَ يُبْغِضُ مَنْ يُبْغِضُ خَالِقُهُ وَ يَتَحَرَّجُ مِنْ حَلَالِ الدُّنْيَا وَ لَا يَلْتَفِتُ إِلَى حَرَامِهَا فَإِنَّ حَلَالَهَا حِسَابٌ وَ حَرَامَهَا عِقَابٌ وَ يَرْحَمُ جَمِيعَ الْمُسْلِمِينَ كَمَا يَرْحَمُ نَفْسَهُ وَ يَتَحَرَّجُ مِنَ الْكَلَامِ كَمَا يَتَحَرَّجُ مِنَ الْمَيْتَهِ الَّتِى قَدِ اشْتَدَّ نَتْنُهَا وَ يَتَحَرَّجُ عَنْ حُطَامِ الدُّنْيَا وَ زِينَتِهَا كَمَا يَتَجَنَّبُ النَّارَ أَنْ يَغْشَاهَا وَ أَنْ يُقَصِّرَ أَمَلَهُ كَأَنَّ بَيْنَ عَيْنَيْهِ أَجَلَه. (بحارالأنوار، ج 67، باب 58، ص 309) رسول اكرم (ص) از جبرئيل (ع) از تفسير و توضيح زهد سؤال كردند. جبرئيل گفت: زاهد آنچه را دوست مى‌دارد كه خداوند آن را دوست مى‌دارد و دشمن مى‌دارد آنچه را كه خداوند آن را دشمن مى‌دارد، او از حلال دنيا گريزان است و از آن خوددارى مى‌كند و به حرام آن اصلًا توجهى ندارد؛ زيرا در حلال آن حساب و در حرامش عقاب هست، او به همه مسلمانان ترحم مى‌كند همان گونه كه بر خود رحم مى‌كند، از سخن گفتن بى مورد پرهيز مى‌كند همان‌گونه كه از مردار متعفن بيزار است، خود را از مال دنيا و زر و زيور آن نگه مى‌دارد همان گونه كه از آتش شعله‌ور دورى مى‌كند، آرزوهايش را كوتاه مى‌كند و مرگ را هميشه در برابر خود مى‌بيند.