ايشان را مورد احسان و يارى خود قرار دهد. صحيح نيست چنين شخصى كه اهل يك منطقه محرومى است و بستگانش نيازمند، اما متّقى و مؤمن هستند، ديگر حاضر

نباشد به آن محل قدم بگذارد و بگويد: من كجا، شماها كجا! [1] اقوام و بستگان او نبايد تصور كنند كه چون اين آقا به يك مقامى رسيده، ديگر حاضر نيست حتّى جواب سلام آنان را بدهد.

چهارم: «

أَشَدُّكُمْ إِنْصَافاً مِنْ نَفْسِهِ فِى الْغَضَبِ وَ الرِّضَا

»؛ حالتهاى مختلف روحى و جسمى نبايد سبب تفريط و افراط شود.

گاهى انسان به كسى علاقه مند است، اما نبايد اين علاقه مندى باعث شود كه تمام واقعيت‌ها را نسبت به او تغيير دهد. [2] و گاهى با كسى در مسأله‌اى خصومت‌

[1]. قال على بن الحسين 8: ... إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَهَ الْقَاطِعِ لِرَحِمِهِ فَإِنِّى وَجَدْتُهُ مَلْعُوناً فِى كِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِى ثَلَاثَهِ مَوَاضِعَ: قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجلَّ: (فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِى الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَكُمْ أُولئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمى أَبْصارَهُمْ) (محمد، آيه 22 و 23) و قَالَ: (الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثاقِهِ وَيَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِى الْأَرْضِ أُولئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَهُ‌وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ) (رعد، آيه 25)، وَ قَالَ فِى الْبَقَرَهِ: (الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِمِيثاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ ماأَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِى الْأَرْضِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُون) (بقره، آيه 27). (كافى، ج 2، ص 374) از دوستى با كسى كه از بستگان بريده و قطع رحم كرده است بپرهيز؛ زيرا در سه آيه از قرآن نفرين شده است. خداى عزوجل فرموده است: الف: شما منافقان اگر [از فرمان خدا و اطاعت قرآن‌] روى بگردانيد اميد داريد كه در زمين فساد و قطع رحم كنيد؟ همين منافقان هستند كه خدا آنان را لعن كرده است و گوش و چشمشان را كر و كور گردانيد (تا به جهل و شقاوت بميرند). (محمد، آيه 22 و 23) ب: آنان كه پس از پيمان بستن (با خداوند و رسول) عهد خداوند را مى‌شكنند و آنچه را خدا به پيوند آن امر كرده قطع مى‌كنند و در زمين فساد و فتنه بر مى‌انگيزند. نصيب اينها لعن (خداوند) و منزلگاه عذاب سخت دوزخ است. (رعد، آيه 25) ج: كسانى كه عهد خداوند را پس از محكم بستن مى‌شكنند و رشته‌اى را كه او امر به پيوند آن كرده مى‌برند و در ميان اهل زمين فساد مى‌كنند، ايشان به حقيقت زيانكارهستند. (بقره، آيه 27)

[2]. عن أميرالمؤمنين (ع): عَيْنُ الْمُحِبِّ عَمِيَّهٌ عَنْ مَعَايِبِ الْمَحْبُوبِ وَ أُذُنُهُ صَمَّاءُ عَنْ قُبْحِ مَسَاوِيهِ. (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 478) ديده عاشق، عيبهاى معشوق ومحبوب را نمى‌بيند و گوش او، زشتى بديهاى او را نمى‌شنود؛ يعنى دوستى، چنان چشم و گوش دوست را مى‌گيرد كه عيبهاى دوست خود را نمى‌بيند و گويى چشم او از ديدن آنها كور است و هر گاه زشتى بديهاى او را بگويند، نمى‌شنود چنان‌كه گويى گوش او از شنيدن آنها كر است، پس هر گاه كسى بخواهد از عيبها و بديهاى خود خوب آگاه شود از كسى سؤال كند كه دوست او نباشد و همچنين اگر بخواهد از خوبى و بدى كسى مطلع شود احوال او را از غير دوست او سؤال كند.

- مَنْ عَشِقَ شَيْئاً أَعْشَى بَصَرَهُ وَ أَمْرَضَ قَلْبَهُ فَهُوَ يَنْظُرُ بِعَيْنٍ غَيْرِ صَحِيحَهٍ وَ يَسْمَعُ بِأُذُنٍ غَيْرِ سَمِيعَه. (نهج البلاغه، خ 109، ص 159) كسى كه عاشق چيزى شود چشم خود را نابينا و قلب خود را بيمار كرده است. چنين كسى با چشمى بيمار مى‌نگرد و با گوشى ناشنوا مى‌شنود،