احكام جُعاله‌

مسأله 1653: جعاله آن است كه انسان قرار بگذارد در مقابل كارى كه براى او انجام مى‌دهند مال معينى بدهد، مثلًا بگويد هر كس گمشده مرا پيدا كند، ده تومان به او مى‌دهم و به كسى كه اين قرار را مى‌گذارد جاعل و به كسى كه كار را انجام مى‌دهد عامل مى‌گويند، و فرق بين جعاله و اين كه كسى را براى كارى اجير كنند، اين است كه در اجاره بعد از خواندن صيغه، اجير بايد عمل را انجام دهد و كسى هم كه او را اجير كرده اجرت را به او بدهكار مى‌شود، ولى در جعاله اگر چه عامل شخص معيّن باشد مى‌تواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام ندهد جاعل بدهكار نمى‌شود.

مسأله 1654: جاعل بايد بالغ و عاقل باشد و از روى قصد و اختيار قرار داد كند و شرعاً بتواند در مال خود تصرف نمايد، بنابراين جعاله آدم سفيهى كه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف مى‌كند صحيح نيست.

مسأله 1655: كارى را كه جاعل مى‌گويد براى او انجام دهند، بايد حرام نباشد، و نيز بايد بى‌فايده نباشد بطورى كه غرض عقلايى به آن تعلق نگرفته باشد، يا از واجباتى كه شرعاً لازم است مجاناً آورده شود نباشد مگر در موردى كه يك غرض عقلائى نسبت به جاعل در آن وجود داشته باشد پس اگر بگويد هر كس شراب بخورد، يا در شب به جاى تاريكى برود ده تومان به او مى‌دهم، جعاله صحيح نيست.