حتى مع الواسطه قرار نداده است و فقط پنج حديث فقهى منتهى المطلب و ذكرى را در كتاب خود درج نموده است.

فقهاى بزرگى چون مؤلفان مدارك الاحكام و ذخيره الاحكام و مستند الشيعه و جواهر الكلام و مصباح الفقيه به پاره‌اى از اين روايات استدلال كرده‌اند. احاديثى كه در فلاح السائل مذكور است به غير از حديث 5، 11 و 12 در كتب اربعه و ديگر كتب صدوق وجود دارد. بقيه احاديث به كيفيتى كه از مدينه العلم نقل شده تا به حال مشاهده نشده است، اما مضمون آن‌ها را مى‌توان از احاديث ديگر به دست آورد. [1]

بنابراين مى‌توان ادّعا كرد كه در مسائل فقهى، كتاب مدينه العلم چيز زائدى را ارائه نداده است، زيرا بنا بر حدس اطمينانى اين كتاب زير بناى مجموع كتاب‌هاى صدوق بوده كه بعداً ايشان آن را منظم كرده و هر دسته را در باب مناسب جاسازى نموده است؛ احاديث فقهى را در من لا يحضره الفقيه و اخلاقى را در امالى و ... منتقل نموده است و بى‌گمان اگر روايات غير تكرارى در بين بود، محدثان و فقيهان آن را نقل و به آن استدلال مى‌كردند.

در مجموع از كلمات بزرگان مى‌توان دريافت كه اين كتاب حدود دو برابر كتاب «من لا يحضره الفقيه» است؛ يعنى حدود دوازده هزار حديث فقهى و غير فقهى در آن درج شده است. اگر اين‌

[1]- در وسائل الشيعه اصل غسل زيارت را در باب اول از غسل‌هاى استحبابى آورده است، بدين مضمون كه براى يك شبانه روز كافى است و اين حديث منحصر به روايتى است كه ابن ادريس از اصل جميل ذكر نموده است.