مرحوم شيخ بهاء الدين عاملى فرموده‌اند كه اين قرائن به مرور زمان از بين رفته‌اند از اين‌رو علامه و پيروان وى به تنويع اخبار به چهار دسته قائل شده و حجيت را دائر مدار بررسى سند دانسته‌اند. [1]

ليكن مرحوم صاحب وسائل فرموده‌اند قرائنى كه گفته شد به قوّت خود باقى است و ما چيزى ازآن‌ها را از دست نداده‌ايم.

نگارنده بر اين عقيده است كه با جمع‌آورى نسخه‌هاى خطى و پيدايش صنعت چاپ و ارتباط با ديگر كشور هاى‌

جهان و بررسى اكثر قرائن موجود توسط محققان، وثوق به صدور حاصل مى‌شود. با اين ترتيب به مطلقِ خبر موثوق الصدور (خواه از ناحيه سند باشد و خواه از ناحيه قرائن) عمل مى‌كنيم. بنابراين، اخبار موجود در كتب اربعه را بايد پذيرفت، مگر معارض داشته باشد كه در صورت تعارض، به معيارهاى رجالى رجوع مى‌كنيم و بعضى از اخبار را بر بعضى ديگر ترجيح مى‌دهيم.

مرحوم شيخ بهايى پس از ذكر شيوه قدما مى‌گويد: وجه عدول از شيوه قدما به رويه متأخرين، از بين رفتن قرائن و كتاب‌هاى روايى در اثر سلطه جباران بوده است، لذا آن روش ترك شده و به روش متأخرين عمل مى‌شود. چنان‌كه گفته شد قدما روايت را از راه «وثوق خبرى» كه از قرائن داخلى و خارجى استفاده مى‌شد تصحيح مى‌كردند، در حالى كه متأخرين از راه «وثوق مخبِرى» عمل مى‌كنند. ولى مرحوم صاحب وسائل فرموده‌اند از آن چه در زمان مشايخ‌

[1]- رجوع شود به مقدمه كتاب مشرق الشمسين كه ضميمه كتاب حبل المتين در قم توسط مكتبه بصيرتى به چاپ رسيده است.