پرداختند. ليكن به‌جهت روشن‌تر شدن مباحث، جمعى از فقيهان و مجتهدان احساس نياز كرده و تدريس خارج كتاب حدود و قصاص و ديات را شروع كردند؛ ثمره‌ى اين درس‌ها كتاب‌هاى زيادى شد كه به‌صورت تأليف و تقرير به جامعه اسلامى عرضه گرديد و يكى از بهترين كتاب‌ها، كتاب‌ «تفصيل الشريعه في شرح تحرير الوسيله» است كه به قلم حضرت آيت‌اللَّه العظمى شيخ محمّد فاضل لنكرانى قدس سره و به زبان عربى، نوشته شده است.

امّا از آن‌جا كه بيشتر دانشجويان و دانش‌پژوهان مراكز دانشگاهى در رشته حقوق و جزاى اسلامى نمى‌توانند از كتاب‌هاى عربى استفاده كنند، در مركز فقهى ائمّه اطهار عليهم السلام، براى برطرف كردن نياز مراكز دانشگاهى و كسانى كه به دنبال آگاهى از نظرات اين فقيه والا مقام‌اند، درس‌هاى خارج حدود ايشان، كه طبق كتاب شريف تحرير الوسيله است، از نوار پياده شد تا در اختيار علاقمندان قرار گيرد؛ از اين‌جانب نيز خواسته شد تا آن نوشته‌ها را تنظيم و به‌صورت نوشتارى درآورم.

در عين حال، سعى و كوشش ما بر اين بوده كه تا حدّ امكان، در سخنان استاد بزرگوار دخل و تصرّف نشود، و احاديث و روايات، با سند آن درج، و به نوع آن از صحيح، ضعيف و ... اشاره شود؛ ترجمه‌ى متون روايات نيز با عنوان «فقه الحديث» ذكر گردد، و مطالب تكرارى حذف و صغرا و كبراى دليل مشخص گردد.

در خاتمه، از تمامى افرادى كه در تأليف اين مجموعه‌ى گران‌سنگ نقش داشتند، به‌ويژه سرور گرانقدر حضرت آيت‌اللَّه حاج آقا جواد فاضل لنكرانى (دامت بركاته) كه با پيگيرى‌هاى مداوم بر آماده‌سازى آن تأكيد داشتند، و برادر عزيز حجّت الاسلام والمسلمين حاج شيخ محمّدرضا فاضل كاشانى كه به بررسى و نمونه‌خوانى آن اقدام كرده‌اند، و نيز برادر عزيز حجت‌الاسلام آقاى سيّد جواد حسينى‌خواه كه ويرايش نهايى اين نوشتار را بر عهده داشتند و كليه عزيزانى كه در مركز جهانى فقه ائمه اطهار عليهم السلام نسبت به امور فنى و چاپ اين اثر ما را يارى دادند، تشكّر مى‌نمايم.

اكبر ترابى شهرضايى‌