پاسخ: از اركان ازدواج آن است كه دو نفر از جنس مخالف با يكديگر پيمان نكاح ببندند. بنابراين، ازدواج «دو مرد» يا «دو زن» غير شرعى و حرام است. به عنوان يك «قاعده كلى» مى‌توان گفت: هرگاه پس از تغيير جنسيت، و در وضعيت جديد، موضوع ازدواج «مرد و زن» تغيير كند و به موضوع جديد «دو مرد» يا «دو زن» تبديل شود، ازدواج سابق باطل و منحل خواهد شد و روابط زناشويى آن دو، مصداق هم جنس بازى (لواط يا مساحقه) خواهد بود.

پس اگر مرد به تنهايى، يا زن به تنهايى تغيير جنسيت دهد، ازدواج سابق باطل خواهد بود. نيز اگر هر دو تغيير جنسيت دهند، ازدواج سابق باطل خواهد بود و فرقى نمى‌كند كه تغيير جنسيت آن دو، به صورت همزمان باشد يا غير همزمان؛ اگر چه برخى فقيهان شيعه احتمال داده‌اند كه چنان‌چه زوجين به صورت همزمان تغيير جنسيت دهند، ازدواج سابق هم چنان برقرار خواهد بود.

اما در برخى موارد، تغيير جنسيت يكى از زوجين، تأثيرى در ازدواج ندارد. به عبارت ديگر، ازدواج سابق هم چنان داراى بقا و استمرار است. براى مثال، اگر شوهر كه خنثاى غير مشكل (با جنسيت غالب مردانه) است تغيير جنسيت دهد و علائم و آثار جنس زن را حذف نمايد، به مرد كامل تبديل مى‌شود. نيز اگر زوجه كه خنثاى غير مشكل (با جنسيت غالب زنانه) است، تغيير جنسيت دهد و آثار و علائم جنس مرد را حذف نمايد، به زن كامل تبديل مى‌شود. در اين دو حالت اخير، ازدواج سابق هم چنان برقرار است.

سؤال سوم: وضعيت مهريه، پس از تغيير جنسيت چگونه خواهد بود؟ آيا زوجه مى‌تواند مهريه خويش را مطالبه كند؟

پاسخ: گاه تغيير جنسيت در عقد دائم اتفاق مى‌افتد و در مواردى ممكن است در عقد موقت، تغيير جنسيت روى دهد. در مورد تأثير تغيير جنسيت در عقد دائم چهار احتمال بيان شد. يك احتمال كه به نظر قوى‌تر مى‌آيد اين است كه چنان‌چه تغيير جنسيتِ يكى از زوجين، پس از دخول صورت گرفته باشد، تمام مهريه به نفع زوجه‌