است؛ زيرا عده بر زنان واجب است و در صورتى كه زن تغيير جنسيت بدهد از موضوع حكم خارج مى‌شود و معنا ندارد با از بين رفتن موضوع، حكم باقى باشد.

مبحث چهارم: بررسى و تحليل چند فتواى فقهى در بحث «تغيير جنسيت و عِدّه»

در پرسش و پاسخ از آيت‌الله‌ سيد على خامنه‌اى‌ چنين آمده است:

آيا .... مردانى كه قبلًا زن بوده‌اند و با تغيير جنسيت به مرد تبديل شده‌اند، كه همگى آن‌ها حامله شدنشان محال است، در نگه داشتن عده آيا به دختران قبل از بلوغ (غير مدخوله) و يائسه ملحق مى‌شوند؟

پاسخ: ملحق نيستند. [1] دليل حكم فوق شايد اين باشد كه اساساً موضوع عوض شده و اگر تغيير جنسيت واقعى باشد، زن پس از تغيير جنسيت به گروه مردان ملحق است. بنابراين، الحاق آنان به دختران قبل از بلوغ و زنان يائسه بى‌معنا است. هم‌چنين آيت‌الله سيد على سيستانى‌ [2] و آيت‌الله محمد فاضل لنكرانى‌ [3] معتقدند كه مردانى كه قبلًا زن بوده‌اند و با تغيير جنسيت به مرد تبديل شده‌اند، از نظر حكم عدّه، به دختران قبل از بلوغ و زنان يائسه ملحق نيستند.

نيز آيت‌الله‌ محمد فاضل لنكرانى‌ در جاى ديگر چنين تأكيد مى‌كنند:

اگر زن هنگامى كه در عدّه است تغيير جنسيت دهد، باقى مانده عده‌اش ساقط مى‌شود و ديگر لازم نيست بقيه عدّه را نگه دارد حتّى اگر در عده وفات باشد. [4]

در پرسش و پاسخ از آيت‌الله‌ محمد ابراهيم جناتى‌ چنين آمده است:

سؤال: زنى كه در زمان عدّه، تغيير جنسيت داده وظيفه‌اش چيست؟

جواب: اگر كسى در زمان عده، تغيير جنسيت دهد، عده‌اش ساقط است حتى‌

عده وفات. [5]

[1]. ر. ك: مركز تحقيقات فقهى قوه قضائيه، گنجينه آراى فقهى قضايى، پاسخ سؤال 5280.

[2]. ر. ك: مركز تحقيقات فقهى قوه قضائيه، مجموعه آراى فقهى قضايى در امور حقوقى، نكاح، ج 1، ص 50- 52.

[3]. ر. ك: همان، ص 50- 53؛ گنجينه آراى فقهى قضايى، پاسخ سوال 5751.

[4]. ر. ك: غلام حسين خداداى، احكام پزشكان و بيماران (فتاوى آيت‌الله فاضل لنكرانى)، ص 141.

[5]. محمد ابراهيم جناتى، رساله توضيح المسائل (استفتاءآت)، ج 2، ص 256.