مناقشه نسبت به تلاش مرحوم آيت الله حكيم (رحمه الله) به خلاف نظريه‌يمرحوم آيت الله حكيمقدس، به نظر مى‌رسد حق مطلب اين است كه، چنين معنايى براى كلمه «آلت» صحيح نيست؛ زيرا معناى روايتى كه در آن كلمه‌ى «آلت» بكار رفته است، هيچ‌گاه به معناى لغوى آن تعبير نشده و نمى‌شود؛ يعنى عرف هيچ‌گاه «آلت» را به معناى «شجر» اطلاق نكرده و نمى‌كند و به عبارت بهتر، عرف از اطلاق لفظ «آلت»، «شجر» را نمى‌فهمد.

صحت يا عدم صحت تفكيك شهيد ثانى (رحمه الله)

(رحمه الله) قول به صحت: طبق نظر اين عدّه، چنانچه ادّعاى شهيد ثانى (رحمه الله) صحيح باشد، لذا شايسته است ميان قول متقدّمين و متأخّرين تفكيك نمائيم، يعنى همان كارى كه مرحوم شهيد ثانى (رحمه الله) انجام داده است.

- قول به عدم صحت: طبق نظر اين عدّه، چنانچه ادّعاى شهيد ثانى (رحمه الله) صحيح نباشد، از اين روديگر نمى‌توانيم تفكيكى بين قول متقدّمين و متأخّرين قائل شويم؛ در اين صورتتفكيك شهيد ثانى (رحمه الله) نيز، كأن لم يكن خواهد شد.

رد تفكيك مرحوم شهيد ثانى (رحمه الله)

براى رد نظر تفكيكى شهيد ثانى (رحمه الله) ابتداء بايد به اين سؤال پاسخ دهيم كه:

- آيا مستند فتوايى متقدّمين غير از مستند فتوايى متأخّرين است؟

يا اينكه:

- آيا مستند فتوايى هر دو گروه يكى است؟

- با تتبّع در عبارات متقدّمين و متأخّرين روشن مى‌شود كه، به همان رواياتى كه مرحوم علامه حلى (رحمه الله) و تابعين ايشان استناد و استدلال كرده‌اند، به‌

-