رودخانه‌ها [اگر در آنجا وجود دارد] و خود ساختمان و درختانى كه در آن زمين است محروم است امّا از قيمت اينها ارث مى‌برد؛ به اين قول بسيارى از متأخّرين قائل شده‌اند و از متقدمين مرحوم شيخ طوسى (رحمه الله) در كتاب «النهاية» و ابن براج (رحمه الله) و ابوالصلاح حلبى (رحمه الله) و ابن حمزه (رحمه الله) به اين قول قائل شدند [البته‌] بنابر آنچه از ايشان مشهور است.

ب: نظر شهيد ثانى (رحمه الله) بر مبناى تفكيك قول مشهور

مرحوم آيت الله سيد محسن طباطبايى حكيم (قدس سره) در كتاب «رسالة فى ارث الزوجة» هنگام نقل نظريه‌ى مشهور، به «نظر تفكيكى شهيد ثانى (رحمه الله)» در كتاب «مسالك الافهام‌ [1] و رسائل» اشاره كرده و مى‌فرمايد:

«فما نسبه الشهيد (رحمه الله) ... الى بعض اهل هذا القول ... وجعل القول المذكور قولين» [2]

«شهيد ثانى (رحمه الله) قول مشهور را به دو نظر تقسيم كرده است»

بنابراين، قول دوم، مربوط به شهيد ثانى (رحمه الله) است كه، نظر مشهور را «بنابر ادّعاى خود» به «دو جمع» تقسيم مى‌كنند؛ شهيد (رحمه الله) قائل است به اينكه:

«... أنّ هذا القول أمتنُ الاقوال دليلًا و أظهرها من جهة الرواية» [3] اين قول از جهت دليل، متين‌ترين اقوال و از جهت روايت اظهر اقوال است.

تقسيم نظر مشهور بنابر ديدگاه شهيد ثانى (رحمه الله)

أ. نظر علامه حلى، فخر المحققين، و كثيرى از متأخّرين‌ (قدس سره)

اين جمع بنابر نقل شهيد (رحمه الله) قائلند به اينكه زوجه:

- اولًا: از عين «آلات و ابنيه» ارث نمى‌برد، ولى از قيمت آن‌هاارث مى‌برد؛

[1]. ر. ك. به: مسالك الأفهام إلى تنقيح شرائع الإسلام، شهيد ثانى، (رحمه الله) ج 13، ص: 187

[2]. ر. ك. به: رسالة فى ارث الزوجة من الزوج، آيت الله سيد محسن طباطبايى حكيم (رحمه الله)، نقل شده از مجله فقه اهل بيت (ع)، شماره 43

[3]. ر. ك. به: رسائل، شهيد ثانى (رحمه الله)، ج 1 ص 466