«دعائم الاسلام و ذكر الحلال والحرام والقضايا والاحكام» [1] است كه در «دو» جلد تدوين يافته و در مجموع حاوى «سى و سه» كتاب است.

نكته‌ى قابل توجهى كه درباره‌ى كتاب قاضى نعمان (رحمه الله) وجود دارد اين است كه، خوشبختانه امروزه كتاب ايشان در دسترس قرار دارد؛ لذا ما مى‌توانيم به آن استناد كرده و از آن استفاده نماييم.

پس از فحص پيرامون مسئله‌ى مورد بحث، به نظر مرحوم قاضى نعمان مصرى (رحمه الله) دربخش كتاب الفرائض يا كتاب الارثدر كتاب «دعائم الاسلام» بر مى‌خوريم كه، ماحصل عبارت ايشاناين است كه مى‌فرمايد: «ما نمى‌توانيم با عموم قرآن مخالفت كنيم» يعنى ايشان مى‌خواهند بگويند كه: «زوجه از جميع ما ترك زوج ارث مى‌برد».

اصل فتواى قاضى نعمان (رحمه الله) چنين است:

«و من ذلك ما روى عن أبى جعفر و أبى عبد الله (ع) أنهما قالا: لا يرث النساء من الارض شيئا إنما تعطى المرأة قيمة النقض‌فهذا أيضا لو حمل على ظاهره و على العموم لكان يخالف كتاب الله جل ذكره و السنة و إجماع الائمة و الامة ...» [2] و از اين رو آنچه روايت شده از امام باقر و امام صادق (ع) كه فرمودند: اينكه زوجات از زمين چيزى را ارث نمى‌برد و صرفاً قيمت ساختمان و بنا به او داده مى‌شود

و نيز اگر اين روايت را به ظاهر و عموميّتش حمل كنيم، هرآينه مخالف كتاب، سنّت و اجماع ائمه و امت [اسلامى‌] خواهد بود.

[1]. درباره‌ى كتاب دعائم الاسلام ذكر دو نكته لازم است:

نكته اول: همان‌طور كه ذكر شد اين كتاب از دومجلد تشكيل يافته است: جلد اول آن درباره عبادات است و شامل بحث ولايت، طهارت، صلات، زكات، صوم، حج و جهاد مى‌باشد و جلد دوم نيز درباره معاملات است و شامل بحث هاى وصايا، ارث، نكاح، طلاق و ... است.

نكته دوم: اكثر روايات نقل شده در اين كتاب، مرسل‌اند و به سند آن‌ها اشاره‌اى نشده است؛ اين شيوه يعنى عدم نقل سلسله سند از روشهاى قاضى نعمان (رحمه الله) است و ايشان فقط در كتاب الايضاح به راويان اشاره نموده است.

[2]. ر. ك. به: دعائم الاسلام، قاضى نعمان مصرى (رحمه الله)، كتاب الفرائض، ج 2 ص 397.