اسم الکتاب : ارث زوجه المؤلف : دانش، محمدحسن الجزء : 1 صفحة : 15
«غاية المراد فى شرح نكت الارشاد» با تأييد «اجماع» [1] در اين باره ميفرمايند:
«فإنّ أهلالبيت (ع) أجمعوا على حرمانها من شىء
ما و لم يخالف فى هذا من علماء الاماميّة ... و قد اختلفت عنهم الروايات فى كمّيّة
ذلك الشىء و فى كيفيّة الحرمان و بحسبها اختلفت أقوال الاماميّة (ع)» [2] بدرستى كه اهل بيت (ع) اجماع دارند بر
اينكه زوجه از بعضِ ما ترك زوج حرمان دارد و در اين موضوع ... هيچ كدام از علماى
اماميّه مخالفتى ندارند؛ البته روايات در كميّت و كيفيت حرمان، اختلاف دارند؛ منشأ
اختلاف اقوال اماميّه (ع) نيز همين است.
بنابراين،
همانطور كه از عبارات فوق بر مىآيد، نزد علماى اماميّه، در اصل اينكه زوجه «فىالجمله» از بعض ميراث زوج حرمان
دارد، اختلافى وجود ندارد؛ امّا در اينكه زوجه از كدام يك از اموالِ زوج، محروم
است، بحث و نزاع جريان دارد.
تحرير
نزاع دوم
اختلاف
ديگرى كهبين علماى اماميّه در مسئله «ارث زوجه» وجود دارد اين است كه كدامين زوجه
از ميراث زوج محروم است؟ به عبارت ديگر، زوجهى محرومكيست؟ و يا «مَنْ تُحرَم» از
زوجات چه كسى است؟ از اين رو، بعد از قبول «حرمان فى الجمله»، در نزاع دوم، اين
سؤال به وجود مىآيد كه:
-
آيا مطلق زوجه از ارث محروم است؟ بدين معنا كه فرزند دار بودن يا نبودن او از زوج،
در محروميّتش تأثيرى ندارد؟
و
يا اينكه:
-
آيا محروميّت زوجه از ارث، صرفاً مخصوص زوجهاى است كه از زوج فرزند ندارد؟
-
[1]. «اجماع» در لغت به معناى: 1. عزم و قصد 2.
اتفاق، متفق شدن، آمده است و در اصطلاح اصولييّن به اتفاق خاصى گفته مىشود و به
طور خلاصه، اجماع، اتفاق نظرى است كه دلالت بر رأى امام معصوم (ع) نمايد، يعنى از
اتفاق علماء و فقهايى به دست مىآيدكه رأى اجماع كنندگان در برگيرندهى رأى معصوم
(ع) باشد؛ بديهى است حجيتاجماع نيز، به كاشفيت آن، از قول معصوم (ع) است. لازم به
ذكر است اجماع، دليل لُبّى است نه لفظى.
[2]. ر. ك. به: غاية المراد فى شرح نكت الإرشاد،
شهيد (رحمه الله) اول، ج 3 ص 583.
اسم الکتاب : ارث زوجه المؤلف : دانش، محمدحسن الجزء : 1 صفحة : 15