از اين بيان نتيجه مى گيريم: هرگاه به خلافت اسلامى پس از رحلت پيامبر از ديدگاه يك جامعه شناس بنگريم، و از آيات و روايات كه مسأله تنصيص را، صريحاً بازگو مى كنند، صرف نظر كنيم بايد بگوييم، با توجه به شرايط زندگى قبيله اى[1] و وجود خطرهاى سه گانه و فقدان تجربه در امر جانشينى، واگذارى امر خلافت به امت بر خلاف مصالح بود. و هرگز نمى توان گفت پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله) كه خردمندترين بشرى است كه خدا آفريده است از اين اصل عدول كرده و به پيامدهاى آن توجه ننموده است.