ماركسيسم در تجزيه و تحليل خود با يك رشته تناقض ها و اشكالات پيچيده روبرو است كه آن را كاملا از ارزش انداخته است.

برخى از نويسندگان ماركسيست، عامل دگرگونى «كمون» نخست به «بردگى» را چنين بيان مى كنند:

1. «رسيدن انسان به سطحى از توليد كه فراتر از نيازهاى او بود، و اندوخته اى فراهم مى آورد، راه را براى تكامل بيشتر توليد، هموار كرد».

«در اين هنگام، تكامل نيروهاى مولّد، رشد بازدهى كار جامعه به طور كلى، و كار هر يك از اعضاى آن، به طور جداگانه به سطحى رسيده بود كه انسان نياز نداشت براى تهيه ضروريات حياتى خود، به صورت گروه هاى بزرگ كار كند».

در چنين شرايطى، اصل توزيع مساوى كه تاكنون اجبارى و مبتنى بر همكارى متقابل ميان اعضاى جامعه بود، ديگر نمى توانست پاسخگوى تكامل نيروهاى مولّد باشد، از اين رو اصل توزيع مساوى دستخوش تغيير شد، يعنى هر كس محصول بيشتر توليد مى كرد، بيشتر دريافت مى نمود.

نويسنده از يك اصل غفلت كرده است و آن اين كه بر پايه تئورى ماركس، رشد ابزار توليد در صورتى مى تواند رابطه توليد را دگرگون كند كه ميان آن دو، تضادى پديد آمد، و تا بين اين دو تضاد حكومت نكند، هرگز رابطه توليدى عوض نخواهد شد.