رشته علل طبيعى درونى باشد، نمى تواند آفرينشگر چنين نظام شگفت باشد، نظامى كه بررسى هر گوشه كوچكى از آن، نياز به تخصص ها دارد.

در فرضيّه «داروين» كه تكامل انسان مطرح است و اين كه يك پديده اسفنجى پس از طى مراحلى به صورت نوعى به نام انسان درآمده است بر فرض صحت، نمى توان آن را مربوط به علل طبيعى ناآگاه دانست، بلكه حتماً بر اين تكامل كه به صورت زنجيرى تصور شده است، علتى آگاه، آفريننده هاى دانا، نظارت داشته و آن را رهبرى كرده است.

در هر حال توجيه مادى ها نسبت به نظام جهان، و يا فرضيه داروين درباره انسان از طريق علل طبيعى ناآگاه، خواه صحيح باشد يا نباشد يكى از كاربردهاى لفظ «تصادف» است.

3. تصادف يعنى پيدايش پديده اى تحت عاملى كه كليت ندارد و تحت ضابطه و قاعده در نمى آيد.

مثلا در زبان مردم مى گويند: در مسافرت با دوستمبه طور تصادفى ملاقات كردم يا چاهى مى كنديم كه به آب برسد ناگهان به گنج رسيد، هرگاه پيدايش چنين پديده اى را از طريق تصادف توجيه مى كنند نه به اين معنى است كه اينپديده معلول بلا علت است، بلكه مقصود اين است كه پيدايش چنين پيده اى با اين شرايط، جنبه كلى و ضابطه اى ندارد يعنى آن چنان نيست كه انسانى در هر مسافرت به ملاقات دوست خود نايل آيد، يا در هر چاه كندنى به گنج برسد، بلكه يك سلسله علل و شرايط خاصى ايجاب كرده است كه در اين نقطه گنج باشد و يك سلسله علل ديگر ايجاب كرده است كه در اين جا چاه بكَنيم، نتيجه اين دو اين شده است كه در اين فعاليت به گنج دست يابيم ولى هرگز رابطه كلى و دائمى ميان «كندن چاه» و «پيدا