«بلكه او مى خواهد (آزاد باشد و بدون ترس) در تمام عمر گناه كند، از اين رو مى پرسد: قيامت كى خواهد بود؟!»

تكليف به ايمان و برحذر بودن از كفر درست در همين نقطه معنا مى يابد.

كسى كه به وجود مبدأ و معاد پى برد، بايد خود را ملزم به پذيرش آثار و تبعات فهم خود نمايد و پيش از آن كه چنين فردى را خدا و رسول مكلّف نمايند، اين انديشه و خرد اوست كه چنين الزامى را بر او روا مى دارد.

آيه ى شريفه (لا اكراه فى الدّين قد تبيّن الرشد من الغَى) خبراز همين نكته مى دهد. در جايى كه رشد از غىّ، راه از بيراهه، حق از باطل، سره از ناسره به خوبى باز شناخته شده اند و تفاوت اين دو «روشن» شده است، ديگر چه تكليفى روشن تر از پيمودن راه راست و پيروى از حق و رسيدن به رشد وجود دارد. قرآن كريم در اين آيه و آيات بسيار ديگرى، از كلمه ى «تبيّن و بيّنه» به معنى روشن و آفتابى بودن استفاده كرده است تا بيان كند وقتى با چراغ عقل درونى و تابش هاى عقل بيرونى (= انبياء و كتب آسمانى) حق «روشن و واضح» شد، بايد حق را پذيرفت و به لوازم اين پذيرش تن داد.

حاصل آن كه اين آيه شريفه خبر از اين واقعيت تكوينى مى دهد كه امورى درونى و قلبى از قبيل پذيرش، باور و قبول و تسليم; اجبار بردار نيستند و اين خود فرد است كه با روشن شدن حقيقت مى تواند آن را بپذيرد يا بر خلاف فتواى عقل و انديشه ى خود، آن را به كنارى افكند.

استاد مطهرى در مورد اكراه پذير نبودن اصول دين مى نويسد:

يكى از چيزهايى كه خودش طبعاً زور بردار نيست و چون زور بردار نيست موضوع اجبار درآمده منتفى است، ايمان است، آن چه كه اسلام از مردم مى خواهد