خاصّ، انجام وظيفه مى كردند و نامه ها و سؤالات و وجوه شرعى شيعيان را توسط نايب خاص به محضر امام غايب مى رساندند. چنان كه قبلاً اشاره كرديم، در زمان سفارت ابوجعفر محمد بن عثمان، تنها در بغداد حدود ده نفر زير نظر او فعاليت مى كردند.[1]

نواّب خاصّ، در مقابل دريافت وجوه و اموال، قبض نمى دادند، ولى شيعيان از وكلاى ديگر قبض مطالبه مى كردند. بنابه نقل شيخ طوسى، در اواخر عمر محمد بن عثمان، شخصى به توصيه او، اموال مربوط به امام را به حسين بن روح مى پرداخت و از او قبض مطالبه مى كرد. به دنبال شكوه حسين بن روح از اين بابت، محمد بن عثمان دستور داد كه از وى قبض مطالبه نشود و افزود: هرچه به دست ابوالقاسم برسد، به دست من رسيده است.[2]

ج . اخذ و توزيع اموال متعلق به امام

نواّب خاص امام، هر كدام در دوران سفارت خود، وجوه و اموال متعلق به آن حضرت را كه شيعيان مستقيماً يا توسط وكلاى محلى مى پرداختند، تحويل مى گرفتند و به هر طريقى كه ممكن بود، به امام مى رساندند. يا در مواردى كه امام دستور مى داد، مصرف مى كردند.

در روزهاى شهادت امام عسكرى(عليه السلام) گروهى از شيعيان قم و بعضى ديگر از مناطق ايران وارد سامّراء شدند و در آن جا از درگذشت امام آگاه گشتند. اين گروه، اموالى را از طرف شيعيان مناطق خود آورده بودند تا تحويل امام بدهند و وقتى از جانشين امام عسكرى(عليه السلام) پرسش كردند، بعضى ها جعفر كذّاب، برادر امام، را نشان دادند. آنان طبق روال معمول، نشانى و خصوصيات پول ها و اموال را از جعفر پرسيدند تا معلوم شود كه وى داراى علم امامت است يا خير؟ وقتى كه جعفر از پاسخ درماند، از تحويل اموال به وى خوددارى كردند و ناگزير به عزم