معرفى امام عسكرى(عليه السلام)به شيعيان و گواه گرفتن آنان در اين باب، در ماه هاى پايانى عمر امام هادى(عليه السلام)صورت گرفت، [1] به طورى كه هنگام رحلت آن حضرت، هنوز بسيارى از شيعيان، از امامت حضرت «حسن عسكرى» آگاهى نداشتند. (2)

گويا عامل ديگرى نيز در اين زمينه بى تأثير نبوده و آن اعتقاد گروهى از شيعيان به امامت «محمد بن على»، برادر حضرت عسكرى، در زمان حيات امام هادى بوده است. اين گروه بر اساس همين پندار، او را در محضر امام هادى احترام مى كردند، ولى حضرت با اين پندار مبارزه مى كرد و آنان را به امامت فرزندش حسن راهنمايى مى نمود.

پس از شهادت حضرت هادى، گروهى از خيانت كاران و نادانان، همچون «ابن ماهويه»، اين پندار را دستاويز قرار داده و به اغواى مردم و منحرف ساختن افكار از امامت حضرت عسكرى پرداختند. اين عوامل دست به دست هم داده و موجب شك و ترديد گروهى از شيعيان در امامت آن حضرت در آغاز كار گرديده بود، چنان كه برخى از آنان در صدد آزمايش امام بر مى آمدند[2] و برخى ديگر در اين زمينه با امام مكاتبه مى كردند. (4) اين تزلزل ها وترديدها به حدّى بود كه امام در پاسخ گروهى از شيعيان در اين زمينه با آزردگى و رنجش فراوانى نوشت:

«هيچ يك از پدرانم، مانند من، گرفتار شك و تزلزل شيعيان در امر امامت نشده اند...» .[3]

امام عسكرى براى زدودن زنگار اين شك ها و ترديدها، و نيز گاه براى حفظ ياران خود از خطر، و يا دلگرمى آنان، و يا هدايت گمراهان، ناگزير مى شد پرده هاى حجاب را كنار زده، از آن سوى جهان ظاهر، خبر دهد، و اين، از مؤثرترين شيوه هاى جلب مخالفان و تقويت ايمان شيعيان بود.