شيعيان را از سوى امام شدّت مى بخشيد، از اين رو پيشواى دهم طى مناظرات و مكاتبات خود، بى پايگى مكاتب و آراء و نظريات باطل همچون جبرگرائى و جسميت خدا و... را با استدلال هاى روشن و قاطع اثبات مى نمود و مكتب اصيل اسلام را پيراسته از هرگونه تحريف و تفكر باطل، به جامعه عرضه مى كرد و اين يكى از جلوه هاى عظمت علمى آن بزرگوار بود.[1]

مطالعه و بررسى حيات علمى امام، نشان مى دهد كه اكثر مناظرات امام هادى(عليه السلام)پيرامون اين گونه موضوعات كلامى بوده و روايات متعددى از
آن حضرت در اين زمينه نقل شده است كه برترى مبانى اعتقادى شيعه را به روشنى ثابت مى كند. به عنوان نمونه مى توان از نامه مفصل امام ياد كرد كه در پاسخ سؤال مردم اهواز درباره موضوع «جبر» و «تفويض» نگاشته و طى آن با بيان روشن و استدلال قاطع، نظريه درست را كه نه جبر است و نه تفويض، اثبات كرده است.[2]

ولى چون اين بحث ها از موضوع اين كتاب كه بيش تر جنبه تاريخى دارد، خارج است، از توضيح و تفصيل آن صرف نظر مى كنيم و طالبين را به كتب مربوطه ارجاع مى دهيم.

مبارزه با غُلات

از جمله گروه هاى باطل و منحرفى كه در دوران امامت امام هادى(عليه السلام) فعال بودند، گروه غلات را بايد نام برد كه افكار و عقايد پوچ و منحط و بى اساسى داشتند و خود را شيعه وانمود مى كردند. آنان درباره امام غُلوّ نموده براى او مقام الوهيّت قائل مى شدند و گاهى نيز خود را منصوب از طرف امام قلمداد مى كردند و بدينوسيله موجبات بدنامى شيعيان را در ميان فرقه هاى ديگر فراهم مى كردند. امام هادى از اين گروه اظهار تبرى نموده با آنان مبارزه مى كرد و تلاش