خلأى كه بر دستگاه خلافت حكومت مى كرد، به شب نشينى و خوش گذرانى وميگسارى مى پرداختند و دربار خلافت، غرق در فساد و گناه بود. صفحات تاريخ، اخبار شب نشينى هاى افسانه اى آنان را ضبط نموده است.

3. گسترش ظلم و بيدادگرى و خودكامگى: ظلم و جور و نيز غارت بيت المال و صرف آن در عياشى ها و خوشگذرانى ها، جان مردم را به لب آورده بود.

4. گسترش نهضت هاى علوى: در اين مقطع از تاريخ، كوشش دولت عباسى بر اين بود كه با ايجاد نفرت در جامعه نسبت به علويان، آن ها را تار و مار سازد. هرموقع كوچك ترين شبحى از نهضت علويان مشاهده مى شد، برنامه سركوبى بى رحمانه آنان آغاز مى گشت و علت شدت عمل نيز اين بود كه دستگـاه خلافت با تمام اختناق و كنترلى كه برقرار ساخته بود، خود را متزلزل و ناپايدار مى ديد و از اين نوع نهضت ها سخت بيمناك بود.

شيوه علويان در اين مقطع زمانى اين بود كه از كسى نامى نبرند و مردم را به رهبرى «شخص برگزيده اى از آل محمد» دعوت كنند، زيرا سران نهضت مى ديدند كه امام معصوم آنان، در قلب پادگان نظامى «سامرّاء» تحت مراقبت و مواظبت مى باشد و دعوت به شخص معين، مايه قطع رشته حيات او مى گردد. اين نهضت ها و انقلاب ها بازتاب گسترش ظلم و فشار بر جامعه اسلامى در آن عصر بود و نسبت مستقيمى با ميزان فشار و اختناق داشت، به عنوان نمونه; در دوران حكومت «منتصر» كه تا حدى به خاندان نبوت و امامت علاقه مند بود و در زمان او كسى متعرض شيعيان و خاندان علوى نمى شد، قيامى صورت نگرفت.

تواريخ، تنها در فاصله سال 219 تا 270 قمرى، تعداد 18 قيام ضبط كرده اند. اين قيام ها نوعاً با شكست رو به رو شده و توسط حكومت عباسى سركوب مى گشتند.

علل شكست قيام ها

چنان كه در آخر زندگانى امام صادق(عليه السلام) پيرامون قيام زيد و محمد نفس زكيه