2. از طرف مأمون و فضل بن سهل ذوالرياستين[1] (كه همه امور كشور را در دست داشت)، شخصى به نام هشام بن ابراهيم راشدى همدانى به دربانى امام منصوب شده بود. هشام قبل از انتقال امام به مرو، از نزديك ترين ياران حضرت رضا(عليه السلام) بود و بسيارى از امور آن حضرت را او انجام مى داد و واسطه تحويل اموال ارسال شده توسط شيعيان، به امام بود.

اما پس از انتقال امام به مرو، فضل بن سهل او را جذب كرد و مأمون تربيت پسرش عباس را به او سپرد و او را هشام عباسى ناميد. او همه اخبار امام را به مأمون و فضل گزارش مى كرد. او رفت و آمد به منزل امام را به شدت كنترل مى كرد و اشخاص را به دلخواه خود به محضر امام راه مى داد، اما دوستداران حضرت را راه نمى داد و هر سخنى را كه امام بر زبان مى آورد، به مأمون و فضل گزارش مى كرد، و از اين نظر نزد آن دو جايگاه ويژه اى كسب كرده بود. در حالى كه فضل به شدت با امام دشمنى مى كرد و به آن حضرت حسد مىورزيد.[2]

3. همچنين منشى مخصوص امام را كه مكاتبات شخصى امام را مى نوشت، فضل بن سهل تعيين كرده بود.[3]

موضع معترضانه و انتقادى امام

اما اين محدوديت ها و نيز تعهد امام بر عدم مداخله در امور جارى كشور، موجب نمى شد امام درباره وضع امت اسلامى بى تفاوت باشد يا در برابر مظالم و خلاف كارى هاى مأمون سكوت كند چه رسد به اين كه آن ها را تأييد كند از