نمونه هاى فراوانى در تاريخ اسلام بـه چشم مى خـورد كه يكى از آن ها روش معاويه در قبال شيعيان، به ويژه بنى هاشم بود. يكى از تاكتيك هايى كه معاويه به منظور اخذ بيعت از «حسـين بـن علـى(عليه السلام)» براى وليعهـدى يزيد، به آن متوسـل شـد، خوددارى وى از پرداخت هرگونه عطيه به بنى هاشم از بيت المال در جريان سفر وى به مدينه بود تا بدينوسيله او را زير فشار گذاشته وادار به بيعت كند.[1]

نمونه ديگر، فشار اقتصادى «ابو جعفر منصور» (دومين خليفه عباسى) بود منصور برنامه سياه تحميل گرسنگى و فلج سازى اقتصادى را در سطح وسيع و گسترده اى به اجرا گذاشت و هدف او اين بود كه مردم، نيازمند و گرسنه و متكى به او باشند و هميشه در فكر سير كردن شكم خود بوده، مجال انديشه در مسائل بزرگ اجتماعى را نداشته باشند. او روزى در حضور جمعى از خواص درباريان با لحن زننده اى انگيزه خود را از گرسنه نگه داشتن مردم چنين بيـان كرد: «عـرب هاى چادر نشـين در ضرب المثل خود، خوب گفته اند كه: سگ خود را گرسنه نگه دار تا به طمع نان دنبال تو بيايد»!![2]

در اين فشار اقتصادى سهم شيعيان و علويان بيش از همه بود، زيرا آنان هميشه پيشگام و پيشاهنگ مبارزه با خلفاى ستمگر بودند.

بارى دوران خلافت هارون نيز از اين برنامه كلى مستثنا نبود، زيرا ا و با قبضه بيت المال مسلمانان و صرف آن در راه هوسرانى ها و بوالهوسى ها و تجمل پرستى هاى خود و اطرافيانش، شيعيان را از حقوق مشروع خود محروم كرده بود و از اين راه نيروهاى آنان را تضعيف مى كرد.

على بن يقطين، يار وفادار و صميمى پيشواى هفتم كه به رغم كارشكنى هاى مخالفان شيعه، اعتماد هارون را جلب نموده و وزارت او را در كشور پهناور اسلامى به عهده گرفته بود، به اين مطلب به خوبى توجه داشت و با استفاده از