«هان اى خويشاوندان و بستگان من! على برادر و وصى و خليفه من در ميان شما است».[1]

بدين ترتيب نخستين وصى پيامبر اسلام بهوسيله آخرين سفير الهى در آغاز رسالت كه هنوز جز عده قليلى به آيين وى نگرويده بودند، تعيين گرديد. از اين كه پيامبر در يك روز نبوت خود و امامت على را اعلام كرد و روزى كه به بستگان خود گفت مردم; من پيامبر خدا هستم، همان روز نيز فرمود: على وصى و جانشين من است، مى توان مقام و موقعيت امامت را در اسلام به نحو روشن ارزيابى نمود و به اين مطلب توجه كرد كه اين دو مقام از يكديگر جدا نبوده و همواره امامت مكمَّل برنامه رسالت است.

فداكارى بزرگ

در سال سيزدهم بعثت، به دنبال انعقاد پيمان عقبه دوم در شب سيزدهم ذيحجه، ميان پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) و يثربيان كه طىّ آن، مردم يثرب پيامبر را به آن شهر دعوت نموده و قول حمايت و دفاع از آن حضرت دادند، و از فرداى آن شب مسلمانان مكه به تدريج به يثرب هجرت كردند، سران قريش دانستند پايگاه تازه اى براى نشر دعوت اسلام در يثرب آماده شده است، از اين رو احساس خطر كردند، چه; مى ترسيدند كه پس از آن همه آزار و اذيّت كه به پيامبر و پيروان او رسانده اند، پيامبر در صدد انتقام برآيد و اگر هم فرضاً قصد جنگ نداشته باشد، ممكن است راه بازرگانى قريش به شام را كه از كنار يثرب عبور مى كرد، مورد تهديد قرار دهد. براى رويارويى با چنين خطرى، در آخر ماه صفر سال 14 بعثت در «دارالنّدوه» (مجلس شوراى مكّه) اجتماع كردند و به چاره انديشى پرداختند.