بديهى است كه هارون اين ولخرجى ها را از بيت المال مسلمانان مى كرد، زيرا جد او منصور، هنگام رسيدن به خلافت به اصطلاح در نُه آسمان يك ستاره نداشت. بنابراين آن پول ها محصول عرق جبين و كَدِّ يمين كشاورزان فقير و مردم تنگدست و بينوا بود كه به اين ترتيب خداپسندانه! به مصرف مى رسيد[1]; اما او با اين همه خيانت به اموال عمومى، اشك تمساح مى ريخت! و همچون مردان پاك، خود را پرهيزگار مى دانست!

چهره حقيقى هـارون

«احمد اميـن»، نويسنده معاصر مصرى، پس از آن كه دو علت بـراى گرايش هـارون (و مردم زمـان او) به عيش و خوش گذرانى ذكـر نموده، اولى را توسعه زندگى و رفـاه عمـومـى در دوره وى، و دومــى را نفـوذ ايـرانيـان (كه به گفته وى از قديم گرايش به خوش گذرانى داشتند) در دربـار وى معـرفـى مى كند، مى نويسد:

علت سوم، مربوط به طرز تربيت و سرشت خود رشيد است. او به عقيده من جوانى داراى احساسات تند بود، ولى نه به طورى كه صد در صد تسليم احساسات خود شود، بلكه در عين حال اراده اى قوى داشت. او از نظر فطرت و تربيت، داراى روحيه نظامى بود، و بارها به شرق و غرب لشگركشى كرد، ولى همين تندى احساسات و قدرت اراده و جوشش جوانى، چهره هاى گوناگونى به او داده بود: هنگام شنيدن وعظ، سخت متأثر مى شد و صدا به گريه بلند مى كرد، هنگام استماع موسيقى چنان به طرب مى آمد كه سر از پا نمى شناخت. در بـزم او وقتى كه «ابراهيم موصلى» آواز مى خواند، «بَرْصوما» ساز مى نواخت و «زَلـْزَل» دف مى زد، هارون چنان به طرب مى آمد كه با طرز جسارت آميزى مى گفت:

«اى آدم! اگر امروز مى ديدى كه از فرزندان تو، چه كسانى در بزم من