موضع پيشواى ششم در برابر انقلاب هاى علويان

در اين جا اين سؤال پيش مى آيد كه آيا به طور كلى موضع پيشواى ششم در برابر انقلاب هاى شيعى به رهبرى علويان (و از آن جمله انقلاب زيد) چه بود؟ آيا آن ها را تأييد مى كرد؟ و اگر تأييد نمى كرد، علت آن چه بود؟

در پاسخ اين سؤال بايد يادآورى نمود كه اصولاً هر انقلابى دو هدف عمده دارد: نخست از بين بردن نظام موجود كه مورد نفرت و انزجار انقلابيون قرار مى گيرد. دوم بر پا ساختن نظام نوين ايده آل، به جاى نظام قبلى.

با مطالعه انقلاب هاى علويان از اواخر حكومت امويان تا دوران حكومت عباسيان چنين به نظر مى رسد كه اين انقلاب ها غالباً جنبه عصيان برضد نظام موجود داشت، يعنى ستم گرى هاى بى حد زمام داران اموى و عباسى، جان مردم آزاده را به لب مى رساند، و هرچند يكبار، انفجارهاى اجتماعى رخ مى داد و مردم تشنه عدالت كه از فساد و ظلم و تبعيض حكومت هاى جبار اموى يا عباسى به ستوه آمده بودند، به دنبال فريادرسى مى گشتند كه فرياد اعتراض آنان را بشنود، از اين رو به محض آن كه پرچم مخالفتى برافراشته مى شد (كه غالباً توسط بزرگان سادات و علويان صورت مى گرفت)، در اطراف آن گرد مى آمدند.

البته گرچه اين اعتراض ها با الهام از مكتب تشيع، از جانب شيعيان شروع مى شد و گروهى از ياران و طرف داران اين قيام ها مردمى مخلص و شيعيانى راستين بودند، اما پياده كردن نظامى بهتر، پس از سقوط حكومت اموى يا عباسى، چندان تضمين شده به نظر نمى رسيد. و اين، در اثر عوامل ياد شده در زير بود:

1. رهبران اين نهضت ها نوعاً داراى برنامه صحيح و كاملى نبودند و نابسامانى ها و ارزيابى هاى نادرست در كار آن ها وجود داشت.