جزيرة العرب به اوج عظمت نرسيده بود و هنوز پايگاه بت پرستان (يعنى شهر مكه) به صورت دژ شكست ناپذيرى باقى بود و خطرهايى از هر طرف جان و مال مسلمانان را تهديد مى كرد. البته مسلمانان پس از مهاجرت به مدينه و گرايش اوس و خزرج و قبائل اطراف مدينه به اسلام، از پيشرفت و ايمنى نسبى برخوردار بودند و دربسيارى از درگيرى هاى نظامى غالب و پيروز مى شدند، ولى خطر هنوز به كلى برطرف نشده بود. بنابراين در صورتى كه گروش به اسلام و بذل مال و جان در چنين شرائطى، از ارزش خاصى برخوردار باشد، قطعاً اظهار ايمان و اسلام در آغاز دعوت پيامبر، كه قدرتى جز قدرت قريش و نيرويى جز نيروى بت پرستان در كار نبود، ارزش بالاتر و بيش ترى خواهد داشت. از اين نظر سبقت در اسلام در ميان ياران پيامبر، از افتخارات مهم به شمار مى رفت.

با اين توضيح ميزان ارزش پيشگامى على(عليه السلام) در اسلام به خوبى روشن مى گردد.

دلائل پيشگامى على(عليه السلام) در اسلام

دلائل و شواهد پيشگامى على(عليه السلام) در متون اسلامى، به قدرى فراوان است كه بيان همه آن ها از حد گنجايش اين كتاب بيرون است، ولى به عنوان نمونه تعدادى از آن ها را ذيلاً مى آوريم:

الف. پيش از همه، خود پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) به پيشقدم بودن على(عليه السلام) تصريح كرده و در ميان جمعى از ياران خود فرمود:

«نخستين كسى كه در روز رستاخيز با من در كنار حوض (كوثر)ملاقات مى كند پيشقدم ترين شما در اسلام، على بن ابى طالب است».[1]