نظر بسيارى از افراد ملت، يك مشت فريب كار و دشمن خاندان پيامبر و قاتل افراد پرهيزگار و بى گناه مى باشند و نيز مى دانستند كه اگر عقيده اى باشد كه
مردم را از قيام برضد آن ها و اعمالشان باز بدارد، مـذهب جبر است; مذهبى كه به مردم مى گويد: خداوند از روز اول مقدر كرده است كه اين خاندان به حكومت برسند، بنابراين اعمال و رفتار آن ها جز نتيجه تقدير حتمى خدا نيست. از اين رو نفوذ اين افكار وعقايد در ذهن مسلمانان كاملاً به نفع امويان و حكومت آن ها بود.[1]

بهره بردارى از ادبيات تخديرى

بـه منظور تأييـد اين افكـار، علاوه بر توجيهات دينى گذشـته، از عنصر شـعر نيـز بهره بردارى مى شد. معاويه از نفوذ فوق العاده شعراى معاصرخود در افكار عمومى، به منظور پيشبرد مطامع خود سود مى جست. معاويه و همچنين خلفاى اموى بعدى ـ به اشعار شعرايى كه حكومت آن ها را مولود تقدير و مشيت الهى معرفى مى كردند، با خوشحالى و رضايت گوش مى دادند و حتى آن ها را به سرودن چنين اشعارى وادار مى نمودند تا هيچ فرد باايمانى امكان قيام برضد بنى اميه نداشـته باشـد. مزدوران معاويه مأموريت داشتند افكار مخصوص معاويه را در قالب هايى بريزند كه در ميان عوام و توده مردم به سهولت شايع گردد، خواه بهوسيله نقل رواياتى از زبان پيامبر باشد و خواه بهوسيله شعر.[2]

حضرت زينب (عليها السلام) در كاخ پسر زياد

پس از حادثه عاشورا مزدوران يزيد، با استفاده از اين روش، شروع به تبليغ كردند و پيروزى ظاهرى يزيد را خواست خدا قلمداد كردند.

«عُبيدالله بن زياد» پس از شهادت امام حسين(عليه السلام) مردم را در مسجد بزرگ كوفه