اين بود كه امام حسن(عليه السلام) فقط سنگر مبارزه را تغيير داد، به عبارت ديگر: تغيير جاى داد نه تغييرجهت، مانند كسى كه در وسيله اى درحال حركت نماز بخواند و روى بــه قبلـه داشته باشـد، ايـن نمـاز گزار با تغيير مركوب، تغيير وضع و جاى مى دهد، نه تغييرجهت (روى به قبله بودن). قبله مردان حق همواره مبارزه با باطل بوده است، چه از ميدان عاشورا، چه از درون كوچه ها و محله هاى كوفه و مسجد مدينه، چه از زندان بغداد و...

امام حسن(عليه السلام)، معاويه، بزرگ ترين مانع نشر حق و عدالت در آن روز گار را هدف گرفته بود، گاه از زاويه تجهيز سپاه و گاه از زاويه تدبير قبول صلح.[1]

دو رويه يك رسالت

علامه مجاهد، مرحوم «سيد شرف الدين عاملى»، در مقدمه اى كه بر كتاب پرارج «صلح الحسن» تأليف دانشمند و محقق عالى قدر «شيخ راضى آل ياسين» نوشته، چنين مى نگارد:

«...مهم ترين هـدف امـام حسـن(عليه السلام) آن بود كه پرده از چهره اين طاغيان بر دارد و آنان را آن طور كه بودند، بشناساند، تا از عملى شدن نقشه هايى كه براى از بين بردن رسالت جدش پيامبر(صلى الله عليه وآله)كشيده بودند، جلوگيرى نمايد، و اين هدف امام، به طور كامل برآورده شد و ماسك از چهره كثيف امويان برافتاد و ماهيت پليد آنان آشكار گشت (وخدا را بر اين نعمت سپاس).

از بركت اين تدبير امام حسـن(عليه السلام) بـود كـه برادرش سيدالشـهدا(عليه السلام) آن انقلاب بزرگ را كه روشنگر حقيقت و عبرت بخش خردمندان بود، به وجود آورد.

اين دو برادر، دو رويه يك رسالت بودند كه وظيفه و كار هريك، در جاى خود، و در اوضاع و احوال خاص خود از نظر ايفاى رسالت و تحمل مشكلات، و نيز از نظر فداكارى و از خودگذشتگى، درست