اين سند تاريخى نشان مى دهد كه مردم عراق تا چه حد به سستى و بى حالى گراييده بودند و آتش شور و سلحشورى و مجاهدت، در آن ها خاموش شده بود و حاضر نبودند در جنگ شركت كنند.

سرانجام پس از فعاليت ها و سخنرانى هاى عده اى از ياران بزرگ حضرت مجتبى بـه منظور بسـيج نيروهـا و تحريك مـردم بـراى جنگ، امـام(عليه السلام) با عده كمى كوفه را ترك گفت و محلى در نزديكى كوفه به نام «نُخيْلَه» را اردوگاه قرار داد و پس از ده روز اقامت در «نخيله» به انتظار رسيدن قواى تازه، جمعاً «چهارهزارنفر» در اردوگاه حضرت گرد آمدند! به همين جهت امام ناگزير شد دوباره به كوفه برگردد و اقدامات تازه و جدّى ترى جهت گردآورى سپاه به عمل بياورد.[1]

جامعه اى با عناصر متضاد

علاوه بر اين كه ياران امام را عناصر سست و بى حال و ترسو تشكيل مى داد، جامعه عراق آن روز يك جامعه متشكل و فشرده و متحد نبود، بلكه از قشرها و گروه هاى مختلف و متضادى تشكيل يافته بود كه بعضاً هيچ گونه هماهنگى و تناسبى با يكديگر نداشتند.

پيروان و طرفداران حزب خطرناك اموى، گروه خوارج كه جنگ با هردو اردوگاه را واجب مى شمردند، مسلمانان غير عرب كه از نقاط ديگر در عراق گرد آمده بودند و تعدادشان به بيست هزار نفر مى رسيد و بالاخره گروهى كه عقيده ثابتى نداشتند و در ترجيح يكى از طرفين بر ديگرى در ترديد بودند، عناصر تشكيل دهنده جامعه آن روز عـراق و كوفه به شمار مى رفتند. پيروان و شيعيان خاص اميرمؤمنان(عليه السلام)نيز يكى ديگر از اين عناصر محسوب مى شدند.[2]