-4 جمعى زمان را 5 جمعى زمان و مكان را- .

اين عقايد اگر چه عموما پوچ و بى پايه مى‌باشند- و فلسفه پرده از روى آنها برداشته- و بطلان هر يك را مانند آفتاب روشن نموده- ولى چون ارباب اين عقايد- جهان با واقعيتى را معتقدند نمى‌توان آنها را- در ميان سوفسطائيان و تيپ ضد علم نام برد- .(1) و همچنين عده ديگرى را غير از فلاسفه- كه از غير طريق استدلال سير مى‌كنند- نبايد ايده آليست شمرد و با همين ترازو سنجيد- مانند 1 دسته‌اى از عرفا- كه راه وصول به حقايق را تنها كشف ذوقى معرفى كرده‌اند- و روش استدلال را منكرند- .

2 گروهى از اصحاب شرائع كه معلومات صحيحه را- به معلوماتى كه از طريق وحى آسمانى- و اديان انبيا و رسل اخذ مى‌شود محدود مى‌سازند- همچنين طائفه ديگر از فلاسفه كه عالم را- بحسب روش علمى- از دو سنخ مختلف مادى و مجرد مؤلف دانسته- و بحسب روش علمى به تنزه از عالم مادى فانى- و ارتقاء و انجذاب به عالم عقلى باقى دعوت مى‌كنند- چنانكه از امثال هرمس (2)و بليناس - (3)و (1)رجوع شود به پاورقى صفحه 56 و 57 (2) هرمس تواريخ قديم- جماعتى از حكماء و علماء نجوم را نام مى‌برد- كه بعنوان هرامسه خوانده مى‌شوند- و دوره آنان را قبل از دوره يونانيان ضبط مى‌كند- معروفترين آنان همان است- كه هرمس الهرامسه خوانده مى‌شود- و هر گاه هرمس مطلق گفته شود وى مقصود است- .

بواسطه قدمت زمان تاريخ صحيح- و معتبرى از آنان در دست نيست- .

در تاريخ الحكماء قفطى - و محبوب القلوب اشكورى مى‌نويسد- هرمس الهرامسه در مصر قبل از طوفان تولد يافته- و او همان است كه عبرانيين بنام اخنوخ - و يونانيين بنام ارميس و عرب بنام ادريس مى‌خوانند- و همان است كه خداوند بوى نعمتهاى سه‌گانه- ملك حكمت نبوت عطا فرمود-