اينقدر ميدانيم كه بين ادراكات ما- و اشياء خارجى يك رابطه مستقيم هست- مثلا در خارج كيفيت مخصوصى هست- كه در ما صورت رنگ را ايجاد مى‌كند- و كيفيت ديگر مخصوصى هست- كه در ذهن ما ايجاد صوت مى‌كند- و لهذا بوسيله همين معلومات- مى‌توان با خارج ارتباط پيدا كرد- و در عمل استفاده نمود و بعبارت اخرى معلومات ما- اگر ما را به ماهيت اشياء خارجى واقف نمى‌كنند- اجمالا بوجود آنها واقف مى‌كنند- .

اين نوع از ارزش را تنها سوفسطائيان انكار دارند- و چنانكه دانستيم بعد از دكارت دانشمندان جديد- هر چند ارزش نظرى محسوسات را منكرند- و اما ارزش عملى آنها را انكار ندارند- دانشمندان بزرگ از قبيل دكارت - و كانت تصريح كرده‌اند- كه ارزش عملى محسوسات قابل انكار نيست- .

از اينجا بى‌پايگى- يك قسمت از پندارهاى ماديين روشن مى‌شود- .

دكتر ارانى در جزوه ماترياليسم ديالكتيك - فصل ارزش معلومات مى‌گويد- كانت سر دسته مكتب آكنوستى‌سيسم [1]معتقد است- كه بحقيقت مطلق نمى‌توان رسيد- يعنى يك شىء بنفسه قبول مى‌كند- كه فكر قدرت تماس آنرا ندارد- در كتاب موسوم به لودويك فويرباخ - [2]باين ادعا قويترين جوابها داده شده است- با اين بيان تا مدتى يكه مواد آلى- فقط در بدن حيوانات و نباتات ساخته بوجود مى‌آمد- مى‌توانستيم آنها را شىء بنفسه بناميم- ولى از موقعى كه شيمى آلى تمام اين مواد را- يكى بعد از ديگرى ميسازد- بايد آنها را شىء براى ما ناميد- زيرا عمل فكر ما با آن شىء بنفسه تماس نموده است- .

راستى بايد اذعان كرد كه ماديين اصلا اطلاع ندارند- كه در عالم علم و فلسفه چه مى‌گذرد- ماديين خيال مى‌كنند كه كانت و امثال او معتقدند- كه در عمل هم نمى‌توان از حواس استفاده نمود- و بايد يكباره همه حواس را كنار گذاشت- اينها نمى‌دانند كه كانت و غير كانت - كه بين شىء بنفسه و شىء براى ما فرق مى‌گذارند- از لحاظ نظرى است نه از لحاظ عملى- اساسا همه فلاسفه كه وارد بحث ارزش معلومات شده‌اند- نظر به جنبه نظرى دارند نه به جنبه عملى- .

مجموع آراء دانشمندان را- در باره ارزش نظرى معلومات كه در اينمقدمه بيان شد- مى‌توان اينطور خلاصه كرد- تمام ادراكات بشر بى‌حقيقت- و جهان معلومات هيچ در هيچ است- .

سوفسطائيان قديم- از قبيل پروتو گوراس و گورگياس و ايده آليستهاى-