اسم الکتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن المؤلف : الرازي، ابوالفتوح الجزء : 0 صفحة : 60
در آغاز و انجام و حواشى برخى از آنها يادداشتهايى از روزگاران پيشين به خط كاتبان و قاريان دلسوختۀ ايام گذشته به چشم مىخورد،تصفّح زمانگير دهها هزار برگ عكس متعلق به سى و هشت نسخۀ خطّى كامل و ناقص تفسير كه تا امروز از گوشه و كنار كتابخانههاى ايران و جهان گرد آوردهايم،به نتيجۀ چندانى نرسيد و عملا بايد اعتراف كنيم كه هيچ نكتۀ تازۀ قابل ذكرى بر آنچه در اختيار داشتيم نيفزود.تنها در برگ نخستين از جلد هفتم نسخۀ مج(يكى از نسخههاى محفوظ در كتابخانۀ مجلس شوراى اسلامى)يادداشت زير به خط ثلث آمده و با القاب و نعوت احترامانگيزى از شيخ ابو الفتوح ياد شده است كه مقام و پايگاه علمى او را در چشم و دل شيعيان و معتقدان او نشان مىدهد:
«الجزء السّابع و الثّامن و التّاسع و العاشر من كتاب روض الجنان و روح الجنان فى تفسير القرآن جمعه الشيخ الاجلّ الاوحد الامام العالم الرّئيس جمال الملّة و الدّين قطب الاسلام و المسلمين شرف الائمّة فخر العلماء مفتى الطّائفة سلطان المفسّرين ترجمان كلام اللّه المبين الحسين بن على بن محمّد ابو الفتوح الخزاعىّ الرّازىّ رحمة اللّه تعالى عليه» كه همين خطبه بىكموكاست در برگ آخر جلد 6 از نسخۀ«مت»نيز آمده است و از خويشاوندى اين دو نسخه حكايت مىكند.
در پيرامون سال تأليف كتاب:
فايدۀ ديگرى كه از تصفّح اين نسخهها به دست آمد،نكتههايى روشنگر پيرامون تاريخ تأليف اين تفسير بود:يكى از دستنويسهاى معتبر و بسيار كهنى كه به دليل قدمت و ديگر ملاكهاى نسخهشناسى در مجلّدات 11 و 12 به عنوان اساس مورد استفاده قرار دادهايم.نسخۀ نفيسى است متعلّق به كتابخانۀ شخصى مرحوم مير جلال الدّين محدّث ارموى مورّخ 579 كه پس از نسخههاى(آت و آك)يعنى نسخههاى اساس مجلّدات 16 و 17 و 20 قديمترين دستنويسهايى است كه ما در اختيار داشتهايم.مجلد يازدهم اين نسخه با اين خطبۀ مهم پايان مىپذيرد:
«تمّت المجلّدة الحادية عشر،و يتلوه فى الثّانية عشر سورة النّحل.و وقع الفراغ
اسم الکتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن المؤلف : الرازي، ابوالفتوح الجزء : 0 صفحة : 60