یکی از معانی و مفاهیم احسن، فی قوله تعالی: «ادْعُ إِلی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ»، [1] می‌باشد، و آن، در یکی از طرق دعوت به‌سوی پروردگار متعال؛ یعنی مجادله نیکو، است، و مجادله نیکو عبارت است از: نرمی کردن در منازعه با منکرین معاد از طریق برهان و به وسیله قرآن آن‌چنان که رقت قلبی آورد: «ادْعُ إِلی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ.»

1. کسانی که به باطل مجادله می‌کنند، و هدفشان، باطل نمودن حق، و نابود کردن آن است، خدای تعالی آنان را مؤاخذه و عقوبت می‌کند: «وَ جادَلُوا بِالْباطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ فَکَیْفَ کانَ عِقابِ.» [2]
2. گناهکارانی که به نفس خود خیانت کرده و مجادله با آنها نهی شده است: «وَ لا تُجادِلْ عَنِ الَّذِینَ یَخْتانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ مَنْ کانَ خَوَّاناً أَثِیماً.» [3]
3. کافرانی که با توسّل به باطل در آیات الهی مجادله می‌کنند تا حق را نابود نمایند و آیات الهی را به سخره گیرند: «وَ یُجادِلُ الَّذِینَ کَفَرُوا بِالْباطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ وَ اتَّخَذُوا آیاتِی وَ ما أُنْذِرُوا هُزُواً»، [4] «ما یُجادِلُ فِی آیاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِینَ کَفَرُوا فَلا یَغْرُرْکَ تَقَلُّبُهُمْ فِی الْبِلادِ.» [5]
4. یاران شیاطین، که شیاطین به آنها القا می‌کنند تا به مجادله بپردازند و لذا یک دسته از آنان، به غیر علم و به تبعیت از شیطان مجادله نمایند: «وَ إِنَّ الشَّیاطِینَ لَیُوحُونَ إِلی أَوْلِیائِهِمْ لِیُجادِلُوکُمْ وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ»، [6] «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّبِعُ کُلَّ شَیْطانٍ مَرِیدٍ.» [7]