اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبدالنبی الجزء : 1 صفحة : 484
امور
ظاهری و حادث گفته میشود، امّا چون اسم باشد، عرفا برای امور حادث بیان
میشود، و حسنی صرفا در امور حادث گفته میشود، و حسن در عرف عام، بیشتر در
چیزهایی گفته میشود که از لحاظ دیدن مورد پسند است، و در قرآن کریم حسن
غالبا در معنای مورد پسند بودن از جهت بینش و بصیرت ذکر شده، نحو قوله
تعالی: «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»،
«أحسنه»، یعنی آنکه به دور از شبهه است؛ همچنان که پیامبر خدا صلّی اللّه
علیه و آله فرمود: «اذا شککت فی شیء، فدع»، و «و قولوا للنّاس حسنا»؛ یعنی
کلمهای مورد پسند. [1] فخر الدین در مجمع البحرین فی قوله تعالی:
«رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً»، فرموده: حسنه در اینجا، به معنای
صدق آمده، و روایت است که در آن، وسعت در رزق است، «وَ فِی الْآخِرَةِ
حَسَنَةً»، و حسنه در اینجا به معنای خشنودی و رضایت خدای متعال در بهشت
است، و فی قوله تعالی: «إِنْ تَمْسَسْکُمْ حَسَنَةٌ»، و حسنه در اینجا به
معنای غنیمت است، و فی قوله تعالی: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ
مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ وَ مَنْ جاءَ
بِالسَّیِّئَةِ فَکُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِی النَّارِ»، در معنای آن، از علی
علیه السّلام روایت شده که فرمود: حسنه، دوستی ما اهل بیت است، و سیئه،
دشمنی نسبت به ما است. این روایت را روایتی که جابر از پیامبر صلّی اللّه
علیه و آله نقل میکند، تأیید مینماید: پیامبر صلّی اللّه علیه و آله به
علی علیه السّلام فرمود: «یا علی! لو ان امتی صاموا حتی صاروا کالاوتاد و
صلوا حتی صاروا کالحنایا، ثم ابغضوک، لاکبهم اللّه علی منخرهم فی النار.»؛
یعنی ای علی! اگر امتم آنقدر روزه بدارند که همچون میخ نحیف و لاغر
گردند، و آنقدر نماز بخوانند که همچون کمان، خمیده شوند، امّا با تو دشمن
باشند، مسلما خدای تعالی آنان را بر بینیهایشان در آتش جهنم واژگون
میکند. [2] در مقدمه مرآة الانوار و مشکوة الاسرار درباره احسان، محسن،
حسن، حسنه، و حسنی و آنچه این معنا را فایده دهد، نظیر: «الذین احسنوا» و
نحو آن، فرموده: حسن با ضم، به [1]. مفردات راغب، ص 118- 117. [2]. مجمع البحرین، ص 503.
اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبدالنبی الجزء : 1 صفحة : 484