اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبدالنبی الجزء : 1 صفحة : 371
شریک
در مال، هنگامی که در جمیع آن با هم شریک باشند. در حدیث است: «من قال
بالتفویض، فقد اخرج اللّه عن سلطانه.»: کسی که قایل به تفویض شود، خداوند
را از سلطه نسبت به آن، خارج نموده است، و در خبر است: «لا جبر لا تفویض، و
لکن امر بین امرین.»: نه اجبار محض است و نه اختیار مطلق؛ لکن امری بین
اجبار و اختیار است. کسانی که قایل به تفویض هستند، معتزله میباشند؛ نظر آنان این است که خدا کار بندگان را به خودشان واگذار نموده است. [1] در
فرهنگ لغات فرموده: تفویض؛ یعنی واگذار کردن امر یا چیز، و تفاوض؛ یعنی
شریک شدن در کار و کنکاش کردن در امری با هم. مفاوضه؛ یعنی شریک و برابر
بودن در چیزی، برابری کردن در کار و شخص، مذاکره در امری یا علمی، بیان
کردن هرکس رأی خود را در آن. [2] در فرهنگ عمید گفته: تفویض؛ یعنی
واگذار کردن کاری یا چیزی به کسی، واگذاشتن و سپردن، نام طریقه و مسلکی هم
هست که طرفداران آن، مفوضه نامیده میشوند؛ به عقیده آنان، خداوند به ایشان
آزادی و قدرت داده و اختیار را به او تفویض کرده، و هر کسی در اعمال و
افعال خود قادر و مختار میباشد (ضدّ جبریه). [3]3. تفویض در تفاسیر
شیخ طایفه، علی بن حسن طوسی قدّس سرّه، در تفسیر تبیان در ذیل قوله
تعالی: «وَ إِنْ یُرِیدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللَّهُ هُوَ
الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ»، [4] فرموده: (خطاب به
پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) میفرماید: اگر کفار از روی خدعه
(یعنی در ظاهر محبّت کنند، امّا در باطن به خصومت پردازند)، با تو قصد صلح
نمودند- گفتهاند: مراد، کفار بنی قریظه هستند- «فَإِنَّ حَسْبَکَ
اللَّهُ.»؛ یعنی خدا برای تو کافی است. گفته میشود: «اعطانی ما احسبنی»؛
[1]. مجمع البحرین، ص 332. [2]. ملخّص المنجد و منتهی الأرب، ص 654. [3]. فرهنگ عمید، ص 96 و 403. [4]. انفال/ 62.
اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبدالنبی الجزء : 1 صفحة : 371