یکی از معانی و مفاهیم ایثار، ایثار مؤمنین نیازمند است. آنان با کمال وسعت نظر و خالی از هرگونه بخل و تنگ‌نظری، با آنکه خود نیازمندند، از روی محبّت، مؤمنان نیازمند دیگر را بر خود مقدّم می‌دارند. آیه نه سوره حشر، مصداق این معنا و مفهوم از ایثار را در اخلاق و روحیات انصار بیان می‌فرماید: «وَ الَّذِینَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإِیمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ لا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَ یُؤْثِرُونَ عَلی أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.»
آنان برای مهاجرت مسلمانان مکّه به مدینه زمینه‌سازی نمودند: «وَ الَّذِینَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ»، و پیش از این‌که مهاجرین به سوی آنان هجرت کنند (دو بار در عقبه؛ یعنی در محل گردنه‌ای که نزدیک مکّه است و به دور از چشم مردم، به‌طور مخفیانه با پیامبر صلّی اللّه علیه و آله بیعت نمودند و) ایمان آوردند: «وَ الْإِیمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ»، و مسلمانانی که از مکّه به سوی آنان مهاجرت کردند، مورد محبت آنان بودند: «یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ»، و نسبت به آنچه بر سبیل ضرورت به مهاجران اعطا می‌شد، قلبا در خود احساس نیاز نمی‌کردند: «وَ لا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا»، و در تقسیم غنایم، یا در اعطای مال، مهاجران را بر خود مقدّم می‌داشتند، گرچه خود بدان نیازمند و محتاج بودند: «وَ یُؤْثِرُونَ عَلی أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ»، و این ویژگی‌ها ملازم آنان گردیده، تا این‌که خدای متعال آنان را از بخل ورزیدن، محافظت نماید: «وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ» و این مردمند که اهل فلاح و رستگاری‌اند: «فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.»

معنا و مفهوم چهارم ایثار، ایثار کافران است. این معنا و مفهوم، خاصّ منکران حق است، آنان که اندیشه خود را در راه ناصواب به کار می‌گیرند و آن راه ناصواب را در