لفظ ایثار، مصدر باب افعال است و در قرآن آیه‌ای با این لفظ نیامده، امّا مشتقات آن در شش آیه از شش سوره قرآن به صورت فعل ماضی و فعل مضارع به شرح زیر آمده: با لفظ: «آثَرَکَ اللَّهُ» در آیه 91 سوره یوسف، با لفظ: «لَنْ نُؤْثِرَکَ»، در آیه 72 سوره طه، با لفظ: «یُؤْثِرُونَ» در آیه 9 سوره حشر، با لفظ: «یُؤْثَرُ» در آیه 24 سوره مدّثر، با لفظ: «آثَرَ» در آیه 38 سوره نازعات، و با لفظ: «تُؤْثِرُونَ» در آیه 16 سوره اعلی.
ما در اینجا آیات شش‌گانه مذکور را که در بینشان تنها آیه سوره حشر، مدنی بوده و دیگر آیات مکّی‌اند، ابتدا با ترتیب مصحفی‌شان تنظیم نموده و پس از آن، این لفظ را از لحاظ لغوی، تفسیری و تفسیر روایی از منابع شیعی و سنی مورد بررسی و تحقیق قرار می‌دهیم و سرانجام هم به فضل الهی با استناد به آن آیات، به تدبّر در آن می‌پردازیم.

1. قالُوا تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَکَ اللَّهُ عَلَیْنا وَ إِنْ کُنَّا لَخاطِئِینَ. [1]
2. قالُوا لَنْ نُؤْثِرَکَ عَلی ما جاءَنا مِنَ الْبَیِّناتِ وَ الَّذِی فَطَرَنا فَاقْضِ ما أَنْتَ قاضٍ إِنَّما تَقْضِی هذِهِ الْحَیاةَ الدُّنْیا. [2]