اندرز به مردم‌

اى شنونده! از مستى خود به هوش آى! از غفلتت بيدار شو! و از عجله و شتابت بكاه! و در انجام آنچه از زبان پيامبر امّى صلى الله عليه و آله به تو رسيده كه راه فرارى از آن نيست، فكر را به كار بند و با كسى كه اين روش را به كار نمى‌بندد و به جانب ديگرى متمايل مى‌گردد، مخالفت كن! و او را با آنچه براى خويش پسنديده است واگذار! فخر فروشى را كنار بگذار! و از مركب تكبّر به زير آى! به ياد قبرت باش كه گذرگاه تو به سوى عالم آخرت از آن‌جاست. همان گونه كه به ديگران جزا مى‌دهى به تو جزا خواهند داد و همان گونه كه بذر مى‌افشانى درو خواهى كرد و آنچه امروز از پيش مى‌فرستى فردا بر آن، وارد خواهى شد. پس براى خود در سراى ديگر جايى مهيّا ساز! و براى آن روزت چيزى از پيش فرست.

اى شنونده! زنهار، زنهار! و اى غافل! كوشش كوشش! «و (بدان) هيچ كس جز شخص آگاه، تو را از حقايق امور با خبر نمى‌سازد». [1] از واجبات مسلّم خداوند در كتاب حكيمش كه بر آن پاداش و كيفر مى‌دهد و به خاطر آن خرسند مى‌شود و خشم مى‌گيرد، اين است كه انسان-/ هر چند خويش را به زحمت اندازد و عملش را خالص گرداند-/ نفعى به حالش نمى‌بخشد اگر پس از مرگ خداى را با يكى از اين خصلتها بدون توبه ملاقات كند:

(نخست اين كه) شريكى براى خدا در عباداتى كه بر او فرض كرده قائل شود، يا خشم خويش را با كشتن بى گناهى فرونشاند، يا بر شخصى از كارى كه ديگرى انجام داده عيب گيرد، يا براى انجام حاجتى كه به مردم دارد، بدعتى در دين خدا بگذارد، يا مردم را با دو چهره ملاقات كند (و دو رو باشد) و يا در ميان آنان با دو زبان سخن گويد ...

در آنچه گفتم تعقّل كن كه مشت نمونه خروار است!

حيوانات تمام همّشان شكمشان است و درندگان همّشان تجاوز و ستم به ديگران مى‌باشد و زنان (بى ايمان) تمام فكرشان زيورهاى حيات و زندگى دنيا و فساد در آن است. امّا مؤمنان خاضعند؛ مؤمنان (از مسؤوليّتهايشان) ترسان و خائفند!

[1]. سوره فاطر، آيه 14.