سؤال 27- شخصى به طور متناوب از درآمدش كه مخلوط از نقد و نسيه و ارثيّه و احياناً مخلوطى هم از پول حرام است براى خود خانه مسكونى و اثاثيّه آن را فراهم كرده و از ابتداى تكليف تا اين ساعت محاسبه خمس نكرده و حال مى‌خواهد تصفيه كند، آيا به اين خانه و اثاثيّه آن خمس تعلّق مى‌گيرد و يا جزء مؤونه سال و مستثناست؟ مضافاً اين‌كه فرضاً خمس تعلّق بگيرد تخمينى حدود يك ميليون بدهكار مى‌شود و از عهده پرداخت آن (چه فعلًا و چه به تدريج) عاجز است چون درآمدى بسيار كم دارد با اين وضع آيا مى‌تواند با حاكم شرع و يا نماينده او به مبلغى كه قادر به پرداخت باشد مصالحه كند؟

جواب: در صورتى كه در حال و آينده مطمئنّاً قادر به پرداخت نيست مى‌تواند مصالحه كند، يعنى حاكم شرع با او مدارا كند و به نحو ممكن از او بپذيرد.

تصرّف در مال غيرمخمّس‌

مسأله 28- انسان تا خمس مال را ندهد نمى‌تواند در آن تصرّف كند و نيّت دادن خمس به تنهايى كافى نيست، همچنين نمى‌تواند خمس را به ذمّه بگيرد و در مال تصرّف كند و چنانچه تصرّف كند كار حرامى‌كرده و اگر آن مال تلف شود بايد خمس آن را بدهد.

مسأله 29- كسى كه بدهكار خمس است اگر با حاكم شرع (با در