را براى زير دستان از حفظ بخواند، نمى‌گويند فلانى پيام فرماندهى را خواند؟

آيه ياد شده بسان آيه‌هاى ديگرى است كه درباره پيامبر نازل گرديده و او را چنين معرّفى كرده است: «يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ؛ كه آيات او را بر آنها بخواند». [1] اين حقيقت مخصوصاً با توجّه به تاريخ زندگى پيامبر كه همواره قرآن و وحى را از حفظ مى‌خواند بخوبى روشن مى‌شود.

5-/ نويسنده نامبره تحت عنوان «پيامبر معلّم است» يك سلسله روايات و متون تاريخى آورده كه اسلام و پيامبر طرفدار علم و دانش و نوشتن بود؛ مثلًا، طلب دانش را بر هر مرد و زن لازم شمرده، حتّى معلّمان و دانش طلبان را بر كسانى كه مشغول عبادت‌هاى مستحبّى بودند ترجيح داده و در كنار مسجد آموزشگاهى (صفّه) تشكيل داده بوده كه افراد مسلمان در آن‌جا دانش بياموزند و خود او نيز برنامه كلاس را به عهده مى‌گرفت و در جنگ «بدر» از اسراى جنگى خواست كه هريك به ده نفر از مسلمانان نوشتن بياموزند و آزاد شوند.

وى پس از نقل اين مطالب نتيجه مى‌گيرد كه: آيا مى‌توان تصوّر كرد چنين رهبرى كه اين همه در فكر تعليم و آموزش پيروانش بوده، خود را از فوايد خواندن و نوشتن محروم ساخته باشد؟!

پاسخ: آنچه نويسنده محترم از شواهد تاريخى و آثار اسلامى نقل كرده همه صحيح است؛ ولى هرگز مدّعاى او را (پيامبر اسلام پيش از بعثت و پس از آن مى‌خواند و مى‌نوشت) ثابت نمى‌كند؛ زيرا طرفدارى اسلام از علم و دانش از طرق گوناگون، بر كسى پوشيده نيست.

و بحث در اين است كه آيا پيامبر اسلام پيش از بعثت و پس از آن از اين توانايى استفاده مى‌كرد و بر خلاف صريح آيه 48 سوره عنكبوت، دست به خواندن و نوشتن مى‌زد؟ و آيا طرز تعليم پيامبر بسان معلّمان امروز بوده كه از

[1]. سوره آل عمران، آيه 164.